Aksamitki należą do rodziny astrowatych. Nazywane są śmierdziuszkami, żaczkami, studentkami lub kopciuszkami. Ich łacińska nazwa rodzajowa Tagetes znana jest na całym świecie. Rośliny naturalnie występują w klimacie tropikalnym oraz umiarkowanym. W naszym klimacie to rośliny jednoroczne, uprawiane głównie z siewu.

Aksamitki – najpopularniejsze gatunki uprawiane jako rośliny ozdobne

W polskich ogrodach najczęściej spotkamy:

• aksamitki rozpierzchłe,
• aksamitki wyniosłe,
• aksamitki wąskolistne,
• aksamitki lśniące.

Największą popularnością cieszą się aksamitki rozpierzchłe, które możemy spotkać jako dekoracje klombów w zieleni miejskiej, w zestawieniu z innymi, sezonowymi roślinami ozdobnymi. Doskonale sprawdzają się w aranżacjach tego typu, ponieważ są to rośliny bardzo proste w uprawie, mało wymagające, szybko stają się dekoracyjne, nie trzeba ich nawozić. Mówi się, że to kwiaty, które wytrzymują spartańskie warunki. Dodatkowo pięknie i długo kwitną wypełniając całą rabatę żółtymi i pomarańczowymi kwiatami.

Aksamitka rozpierzchła a wyniosła

Te dwa gatunki różnią się między sobą pokrojem i wymaganiami. Początkowym ogrodnikom polecana jest aksamitka rozpierzchła, z racji tego, że jest dużo bardziej wytrzymała i mniej wymagająca.

Aksamitki wyniosłe oraz wąskolistne są nieco bardziej wymagające w uprawie, dlatego raczej spotykane są w ogrodach wiejskich i przydomowych. Wymagają nawożenia oraz podlewania, kiedy lato jest upalne i suche.

Aksamitka rozpierzchła wysokość osiąga aż do 60 cm. Warto mieć to na uwadze podczas projektowania rabat lub wysadzania roślin do pojemników, aksamitka wyniosła jest rośliną większą. Na uwagę zasługuje pokrój rośliny. Rozpierzchłej aksamitce rozgałęzia się łodyga, zatem ma więcej kwiatów niż jej kuzyni. Koszyczki kwiatowe mają średnicę około 5 cm, większość odmian składa się z zewnętrznych kwiatów języczkowych oraz wewnętrznych rurkowych. To typowy wygląd przedstawiciela rodziny astrowatych.

Wszystkie rośliny z tego rodzaju wydzielają charakterystyczny zapach, który jednym się podoba, a inni nie mogą go znieść. Aromat, który wytwarzają związki zawarte w roślinie działa odstraszająco na owady oraz nicienie. Z tego względu rośliny często sadzi się wśród warzyw i owoców.

Podsumowując: biorąc pod uwagę wysokość aksamitki rozpierzchłej – jest to roślina średnia, aksamitka wyniosła to roślina wysoka. Aksamitka rozpierzchła jest prosta w uprawie i mało wymagająca, aksamitka wyniosła jest rośliną bardziej wymagającą.

Aksamitka rozpierzchła – uprawa

Roślina jest prosta w uprawie i nie wymaga wielkiego zaangażowania. Roślinę uzyskuje się z nasion, które wysiewa się wczesną wiosną (marzec, kwiecień) do doniczek lub do inspektu. Kiedy przegapimy termin wysiewu – w maju możemy wysiać rośliny wprost do gruntu. Pamiętać należy o regularnym pieleniu rabat z wysianymi aksamitkami.

Rośliny wymagają stanowisk słonecznych, doskonale czują się w pełnym słońcu. Gleba powinna być przepuszczalna i żyzna. W przypadku, kiedy gleba jest wyjałowiona – można zastosować nawozy azotowe, ale zbyt duża ilość azotu w podłożu powoduje bujny wzrost zielonych części roślin, a słabsze kwitnienie.

Jeśli szukamy kwiatów odpornych to wybieramy aksamitki. Choroby, które mogą się na nich pojawić są raczej łatwe w identyfikacji i w zwalczaniu. Rośliny są często atakowane przez ślimaki, zwłaszcza w deszczowe lata. Choroba aksamitek, która wymaga interwencji to szara pleśń. Pojawia się zazwyczaj przy dużej wilgotności powietrza. Ochrona roślin przed szarą pleśnią polega na wykonywaniu zabiegów chemicznych w momencie zaobserwowania pierwszych objawów.

Popularne odmiany roślin

Odmian aksamitek jest wiele, różnią się wielkością, kolorem oraz budową kwiatów, pokrojem i docelową wielkością. Poniżej przykładowe odmiany:

• ‘Aurora’ – to miniatura odmiana, kwiaty pomarańczowe są pełne i duże.
• ‘Golden Gem’ – ciekawsza odmiana aksamitki wąskolistnej, kwiaty są żółte i kwitną bardzo długo.
• ‘Carmen’ – aksamitka rozpierzchła o brązowych, dużych kwiatach.
• ‘Solan’ – niska roślina, idealna do tworzenia obwódek kwiatowych, ma dwubarwne kwiaty.
• ‘Boy Orange’ – kolejny przedstawiciel gatunku aksamitki rozpierzchłej. Kwiaty pełne, duże w kolorze jasnopomarańczowym.

Ciekawostki na temat roślin

• W kuchni kaukaskiej sproszkowane kwiaty aksamitek stosuje się jako przyprawę (tzw. szafran imeretyński).
• Istnieje polna przedstawicielka rodzaju Tagetes, z której robi się herbaty.
• Wyciągów z roślin używa się jako preparatu do walki z mszycami oraz do zaprawiania cebulek i bulw.
• Zapach aksamitek odstrasza mszyce, ale wabi przedstawicieli rodziny bzygowatych. Błonkówki te są doskonałymi reduktorami ilości szkodników w ogrodach.
• Rośliny w swoim olejku eterycznym zawierają estragol, anetol, katiofilen.
• Piękne kwiaty używane są do dekoracji ciast i deserów.
• Zawierają luteinę, która korzystnie wpływa na wzrok.

Autor:
Aleksandra – Ogrodnik z wykształcenia i z zamiłowania,
miłośniczka kwiatów i owadów,
w wolnym czasie zajmuje się swoim naturalistycznym ogrodem i pszczołami.

Źródła:

• Z. Wdowiński, Kwiaty, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1978,
• J. Rak, Balkonowe rośliny ozdobne, Multico, Warszawa 2006.