W Polsce moda na hodowlę i uprawę roślin trwa cały czas. Pojawiają się coraz to nowsze gatunki i odmiany, które mają większe lub mniejsze wymagania uprawne. Wiele roślin do naszego kraju przywędrowało z różnych stron świata. Mimo odmiennego klimatu, ale dzięki ingerencji człowieka przystosowały się i zdobią nasze domy i ogrody.

Bodziszek korzeniasty – krótka historia

Bodziszek korzeniasty jest dość nietypową rośliną, ponieważ naturalnie lubi występować na terenach górzystych. Można go spotkać w Europie właśnie w górach, takich jak: Apeniny, Alpy, czy Karpaty. Zauważyć go można także na półwyspie Bałkańskim. W większości krajów europejskich jest to roślina prawna, jednak w wielu wypadkach dziczeje. Bodziszek jest byliną, która w wielu miejscach pełni rolę rośliny ozdobnej. Inaczej nazywany jest bodziszkiem wielkokorzeniowym (z łac. Geranium macrorrhizum).

Bodziszek może osiągać do 40 cm wysokości i około metra szerokości. Łodyga rośliny jest długa i wyrasta z kłącza. Na łodydze wyrastają okrągłe, ząbkowane na brzegach liście. Natomiast kwiaty są pięciopłatkowe i niewielkie. Ich kolor zależny jest od odmiany.

Bodziszek korzeniasty czakor i inne, czyli najpopularniejsze odmiany rośliny

Jak wspomniano wcześniej, bodziszek ma kilka odmian, które cieszą się sporą popularnością. Odróżnia je właściwie tylko kolor płatków kwiatów i liści. Czasami mogą również wyrosnąć trochę wyżej niż pozostałe odmiany.

Poniżej kilka najciekawszych odmian.

• Geranium macrorrhizum bodziszek korzeniasty ‘Czakor’ wyróżnia się różowymi kwiatami. Wraz z kwiatem osiąga zaledwie 60 cm wysokości, jednak mimo niewielkiego wzrostu pięknie się prezentują. Liście bodziszka korzeniastego czakor przez większą część roku są ciemnozielone, natomiast jesienią przebarwiają się na nietypowy czerwony kolor, co tylko nadaje roślinie uroku.
• Geranium macrorrhizum ‘Bevan’s Variety’ wyróżnia się przede wszystkim szybkim tempem wzrostu. Rośnie bardzo bujnie. Roślina nie przekracza 40 cm wzrostu. W trakcie kwitnienia liście są jasnozielone, natomiast na jesień także przebarwiają się na czerwono. Charakteryzuje je też to, że są niewielkie w porównaniu do innych odmian. Kwiaty są fioletowo-czerwone z ciemnobrązowym kielichem.
• Bodziszek korzeniasty ‘Spessart’. Dla tej odmiany charakterystyczna jest zmienność kolorów kwiatów. Mogą być białe lub jasnoróżowe. Roślina osiąga zaledwie 30 cm wzrostu. Liście bodziszka korzeniastego Spessart są jasnozielone, jednak jesienią zmieniają kolor na czerwony lub brązowy.
• Bodziszek ‘Renarda’ (geranium renardii) jest jedną z najbardziej wyróżniających się odmian. Zawdzięcza to swoim kwiatom, które są białe i mają nietypowe fioletowe żyłki, które przebiegają wzdłuż płatków. Liście bodziszka Renarda są szarozielone i mają nieregularny kształt. Osiąga tylko 20 cm wzrostu.
• Bodziszek ‘Lohfelden’ charakteryzuje się białymi kwiatami z różowym środkiem i bardzo widocznym pręcikiem. Liście są zielone, ale w okresie jesiennym zmieniają barwę na czerwono-brązową. Roślina nie przekracza 30 cm wysokości.
• Bodziszek Variegata ma mocno fioletowe, niewielkie kwiaty. Liście są szarozielone i można nich zauważyć na nich kremowe plamki. Jesienią delikatnie czerwienieją. Osiąga około 40 cm wzrostu.
• Bodziszek ‘Ingwersen’s Variety’ ma malutkie, różowe kwiaty. Liście są zimozielone, ale na jesień przebarwiają się na czerwono. Nie przekracza 40 cm wzrostu.

Większość wymienionych odmian posiada liście, które wydzielają nietypowy zapach. Dzięki temu kwiaty odstraszają wiele owadów i niektóre szkodniki. Aromatyczne liście mają np. bodziszek korzeniasty ‘Czakor’, ‘Spessart’, czy ‘Variegata’.

Uprawa bodziszka

Po podjęciu decyzji o uprawie jakiejkolwiek rośliny należy mieć świadomość, że trzeba zapewnić jej odpowiednie warunki do wzrostu. Wielu amatorów ogrodników jest błędnego przekonania, że wystarczy roślinę wsadzić do ziemi i podlać od czasu do czasu. W rzeczywistości kwiaty potrzebują opieki człowieka i jego zaangażowania w uprawę. Na szczęście bodziszek korzeniasty nie jest rośliną zbyt wymagającą. Należy mu jednak spełnić kilka warunków.

Podłoże. Dla bodziszka doskonale sprawdzi się żyzna gleba i dość dobrze przepuszczalna. Nie powinna być kwaśna ani całkowicie zasadowa. Najlepsze będzie obojętne podłoże. Co prawda bodziszek nie wymaga specjalistycznej gleby i jest bardzo tolerancyjny, to lepiej będzie rósł, jeśli zostaną zapewnione mu wymienione warunki.

Stanowisko. Również tutaj budziszek nie jest zbyt wybredny. Wypuści kwiaty na słońcu, w półcieniu lub całkowitym cieniu. Jednak najlepiej rośnie mu się na stanowiskach półcienistych. Można go więc jak najbardziej sadzić pod krzewami lub drzewami.

Podlewanie. Roślinę należy podlewać umiarkowanie. Bodziszek jest rośliną, która znacznie lepiej zniesie krótkotrwałą suszę niż nadmierne przelanie podłoża wodą.

Pielęgnacja i rozmnażanie bodziszka korzeniastego

Wiele roślin uprawnych wymaga nakładów pracy i czasu. Trzeba zapewniać im odpowiednią ilość wody, nawozów, czy ziemi. Niektóre należy także często przesadzać i przycinać łodygi bądź liście. Bodziszek nie jest jedną z takich roślin. Wiadomo już, że nie trzeba mu stale dostarczać wody, bo znakomicie radzi sobie z suszą. Nie trzeba też go pielęgnować. Wystarczy tylko po kwitnieniu usunąć przekwitłe kwiatostany. Natomiast jesienią należy ściąć całą część nadziemną.

Na tym pielęgnacja bodziszka korzeniastego się kończy.

Rozmnażanie bodziszka również nie jest skomplikowanym procesem. Bylinę rozmnaża się poprzez podział bryły korzeniowej. Sadzonki bodziszka korzeniastego muszą być dość duże. Bryłę należy delikatnie podzielić, zwracając uwagę na to, żeby każda część miała jeden dorosły pęd i kilka korzeni. Nie można bryły podzielić na zbyt małe elementy, ponieważ znacznie wydłuży to czas wzrostu rośliny.

Bodziszka można rozmnażać także z kawałków korzeni. Ten sposób polega na odsłonięciu korzenia i odcięciu jego niewielkiej części. Następnie trzeba zasadzić sadzonkę bodziszka korzeniowego do gleby. Najlepiej umieścić ją w miejscu, gdzie mogła już sobie spokojnie rosnąć i nie będzie trzeba jej ponownie przesadzać.

Sadzenie bodziszka

Wybierając odpowiednie stanowisko dla bodziszka, należy pamiętać, że najprawdopodobniej będzie on tam rósł nawet kilka lat. W takim wypadku trzeba je przygotować.

Jak powinno wyglądać miejsce sadzenia bodziszka?

1. Przede wszystkim wokół rośliny nie powinny rosnąć chwasty. Należy więc je usunąć. Bodziszek nie jest wymagający, ponieważ wszelkie składniki potrzebne do życia czerpie z podłoża. Nie warto więc narażać go na walkę o przetrwanie z chwastami, które tylko szpecą nasz ogródek.
2. W kolejnym kroku należy wykopać odpowiednio szeroki i głęboki dołek. Musi być w nim tyle miejsca, by roślina się zmieściła i nie trzeba było jej wsadzać siłą. Wszystko jest więc zależne od wielkości sadzonki, ale z reguły nie trzeba kopać większego dołka niż o szerokości 20-30 cm i głębokości 20-45 cm.
3. Przed umieszczeniem sadzonki warto trochę spulchnić glebę, dzięki czemu korzenie będą mogły łatwiej w nią wrosnąć.
4. Teraz można przygotować sadzonkę. Dobrze jest przez pół godziny moczyć sadzonkę w wodzie, tak by korzenie dobrze nasiąkły. Przez ten zabieg roślina będzie miała sporą ilość wody na początkową fazę życia.
5. Potem należy skrócić korzenie sadzonki. Pozwoli to wypuścić roślinie nowe korzenie, szybciej przyjmie się w ziemi.
6.  Jeśli sadzonka bodziszka ma suche liście lub uszkodzone pędy to należy je usunąć. Zapobiegnie to powstawaniu chorób.
7. Teraz można wsadzić sadzonkę do gleby i delikatnie przysypać ją ziemią.

8. 

Zastosowanie bodziszka

Jako roślina uprawna bodziszek korzeniasty można posadzić go w praktycznie każdej części ogrodu, czy działki. Na pewno pięknie będzie się prezentował na skalniakach, obrzeżach rabat bądź jako roślina obwódkowa.

Okazuje się jednak, że bodziszek to nie tylko kwiat ozdobny. W ziołolecznictwie wykorzystywane są jego kwiaty oraz korzeń. Dzięki zawartości garbników, kwasów fenolowych, flawonoidów, amin i alkaloidów roślina może wspierać układ pokarmowy. Reguluje pracę wątroby i jelit. Ponadto przyspiesza przemianę materii. Bodziszek może również mieć wpływ na regulację poziomu cukru we krwi. Dodatkowa roślina wykazuje działanie ściągające i przeciwzapalne. Wspomaga także hamowanie krwawienia. 

Dawniej napar z korzenia rośliny wykorzystywano do przemywania ran, owrzodzeń, poparzeń i stanów zapalnych. Napar stosowano również na stany zapalne gardła.

Choroby bodziszka

Bodziszek jest rośliną odporną na mrozy i większość chorób. W skrajnych przypadkach mogą ją dotknąć:

• Bakteryjna plamistość liści, która objawia się małymi żółtobrązowymi plamami na liściach. Z czasem się one powiększają i robią się jeszcze ciemniejsze. Zainfekowane liście najczęściej obumierają. Do zwalczania choroby można stosować specjalne środki.
• Przędziorek chmielowiec to niewielki szkodnik, który powoduje żółte lub czerwonobrązowe plamy na liściach. Powstają one w wyniku wysysania soku przez przędziorka.
• Węgorek chryzantemowiec żeruje najczęściej na łodydze, jednak objawy jego działań pojawiają się na liściach. Są to ciemnobrązowe plamy. Chore liście należy usunąć, by zarażenie nie przeniosło się na inne części rośliny.
• Mączniak rzekomy to choroba, podczas której na górnej części liści można zauważyć brązowofioletowe plamy. Natomiast na dolnej jego części pojawia się biały mączysty nalot. Porażone liście szybko zamierają. Przy ataku mączniaka rzekomego lepiej jest działać zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów. Należy spryskać roślinę środkami chemicznymi.