Rodzaj Geranium to kilkaset gatunków roślin, które zlokalizowane są na całej kuli ziemskiej. Bodziszek należy do rodziny baldaszkowatych, jest więc kuzynem marchewki oraz pietruszki. Przedstawicieli bodziszków znajdziemy głównie w całej strefie klimatu umiarkowanego. Występują od Azji po Europę. Bodziszki dobrze radzą sobie w każdym środowisku, znajdziemy je w lasach, na polach. Są bardzo ekspansywne i szybko się rozprzestrzeniają. Mogą być roślinami ruderalnymi, a także obrastać suche zbocza łąk kseromorficznych.

Przynależność i pochodzenie rośliny

Bodziszek łąkowy, czyli Geranium pratense w Polsce rośnie powszechnie, głównie na południu kraju. Obrasta łąki oraz obrzeża lasów. Dość powszechnie spotykany w ogrodach, występuje w nich w licznych odmianach. Warto bliżej zapoznać się z tą rośliną, bo jest bardzo prosta w uprawie i wdzięczna. Bodziszek bardzo ładnie kwitnie i rozrasta się szybko. Te właściwości sprawiają, że często stosowany jest jako roślina okrywowa. Aby wykorzystać najlepiej właściwości bodziszka, warto poznać jego interesujące odmiany. Na przykład bodziszek łąkowy dark może mieć zupełnie inne zastosowanie niż ‘Cluden Sapphire’.

Właściwości bodziszka łąkowego

Bodziszek ma wiele cennych właściwości, zacząć należy od charakterystycznego zapachu. Aromat ten ma swoich zwolenników, ale też nie każdemu przypadnie do gustu. Jedną z właściwości bodziszków jest wysoka zawartość garbników, dzięki temu wykazują działanie ścigające. W medycynie ludowej geranium to znane zioło, używane pomocniczo przy schorzeniach skórnych oraz nieżytach żołądka. Dawniej stosowany był jako środek wspomagający pracę nerek i dróg moczowych. Uważa się, że zapach bodziszków odstrasza owady, dlatego doniczki z roślinami stawiało się na parapetach. Bodziszek jest wieloletnią byliną, dlatego raz posadzony w ogrodzie, pozostanie z nami na długo.

Budowa morfologiczna

Bodziszek łąkowy dorasta do 80 cm wysokości w stanie naturalnym, odmiany ogrodowe są jednak niższe. Tworzy silnie rozgałęzione łodygi, które pokryte są licznymi włoskami. Do podłoża roślina umocowana jest kłączami. Dość płytko się korzeni. Liście również posiadają włoski, są to gruczoły, z których wydobywają się pachnące olejki eteryczne. Ogonki liściowe są długie, a sama blaszka liściowa jest kształtu dłoniastego.

Niektóre odmiany mogą mieć liście mniej wcięte. Odmianą taką jest ‘Dark Reiter’ lub ‘Black Beauty bodziszek. Ozdobą są kwiaty, które mają pięć płatków, pojawiają się na szczycie łodygi. Każda łodyga wytwarza zazwyczaj dwa fioletowe kwiaty. Po przekwitnięciu roślina tworzy nasiona, które umieszczone są w owocu, jakim jest rozłupnia. Walory dekoracyjne zapewniają nie tylko kwiaty, ale też liście, które u wybranych odmian mogą być barwne. Niektóre odmiany bodziszków łąkowych mogą mieć nietypowe kwiaty. Najlepszym przykładem jest ‘Cloud Nine’. Odmiana tworzy jasnoniebieskie kwiaty o pofalowanych płatkach. ‘Cloud Nine’ ma też dekoracyjne liście, które ułożone są w rozety.

Wymagania i pielęgnacja

Bodziszki są łatwe w pielęgnacji. Urosną na prawie każdej glebie. Mogą zostać posadzone w pełnym słońcu oraz w półcieniu. Odmiany o liściach pstrych będą ładniej wybarwione, rosnąc na słonecznym stanowisku. Roślina radzi sobie z okresowym niedoborem wody. Jak większość gatunków łąkowych, nie jest odporna na zalewanie. Bodziszki rozmnaża się przez podział sadzonek. Jest to świetny sposób na zwiększenie rabaty kwiatowej albo przeniesienie roślin na inne miejsce w ogrodzie.

Gatunki z rodzaju Geranium rozrastają się bardzo szybko, tworząc gęste kobierce. Niektóre bodziszki rozmnażają się za pomocą nasion. Są gatunki, które świetnie się rozsiewają same. Po krótkim czasie nasz ogród zaroi się od sadzonek. Te właściwości mogą być cenione w ogrodach naturalistycznych. Pierwsze kwiaty bodziszków pojawiają się już w maju. Kwitnącą roślinę możemy podziwiać jeszcze w październiku. Jest to niewątpliwym jej atutem, kiedy o tej porze roku mało co kwitnie.

Bodziszki są mrozoodporne, nie trzeba ich zabezpieczać przed zimą. Po okresie kwitnienia górna część rośliny usycha. Na początku kolejnego roku pojawiają się nowe liście. Bodziszki najlepiej jest dzielić jesienią lub wczesną wiosną. Wykopuje się wtedy część podziemnych kłączy i przesadza na nowe miejsce. Piękne rośliny otrzymamy już w kolejnym sezonie. Raz zakupiony ‘Black Beauty’ bodziszek może zostać z nami przez długi czas. A rozsadzony szybko opanuje kolejne rabaty.

Podlewanie i nawożenie

Rośliny z reguły nie trzeba podlewać. Jedynie świeżo posadzone osobniki mogą potrzebować zraszania i wilgotnego podłoża. Upalne lata nie powinny być dla nich przeszkodą. Długotrwałe niedobory wody mogą jednak sprawić, że roślina będzie wyglądała na zwiędniętą. Podlanie powinno załatwić sprawę, roślina z pewnością odżyje. Latem powinno się podlewać rośliny po zmroku, aby uniknąć poparzenia roślin. Bodziszki sadzi się w grupach, na glebie wzbogaconej kompostem. Najlepiej, aby podłoże było żyzne i przepuszczalne, bogate w materię organiczną. Słabsze gleby też mogą być idealnym miejscem dla bodziszków łąkowych. Przed zasadzeniem gleba powinna być odchwaszczona i intensywnie podlana.

Zastosowanie w ogrodzie

Bodziszki rosną w grupach, nawet jeśli posadzimy je pojedynczo po pewnym czasie, rabata się zagęści. Te właściwości sprawiają, że roślina wykorzystywana jest jako okrywowa. Porasta trudno dostępne miejsca. Dzięki temu ogranicza prace pielęgnacyjne w ogrodzie.

Bodziszek łąkowy doskonale radzi sobie w półcieniu, w towarzystwie drzew. Geranium pratense Black to odmiana doskonała do nasadzeń pod drzewami. Jej ciemne liście pod wpływem słońca odbarwiają się, dlatego sadzi się ją w półcieniu. Podobnego stanowiska wymaga odmiana ‘Black Reiter’. Bodziszki mogą tworzyć tło dla mniejszych roślin. Są też swego rodzaju barierą dla ślimaków oraz owadów.

Olejki eteryczne zawarte w roślinie zapewniają te właściwości. Roślina sadzona jest też w miejscach, w których przebywają ludzie. Uważa się, że komary bardzo nie lubią zapachu Geranium. Różne odmiany bodziszka łąkowego znalazły zastosowanie jako rośliny parkowe. Nic dziwnego, że spotkać je można w miejscach użyteczności publicznej. Obrastają ronda, a nawet pojemniki i donice w miastach. Są popularne wśród projektantów zieleni miejskiej, bo nie wymagają prac pielęgnacyjnych. Nie trzeba ich podlewać i nawozić.

Nie przycina się bodziszków. Stanowią ostrą konkurencję dla chwastów, dlatego czas spędzony na pieleniu rabat z bodziszkami jest niewielki. W parkach często sadzony jest bodziszek łąkowy dark. Odmiana doskonale rozrasta się w miejscach zacienionych. Niską odmianą, którą sadzi się, jako obwódki rabat jest ‘Cloud Nine’. Bodziszek świetnie czuje się też w donicach. Najczęściej sadzi się go w zestawieniu z innymi gatunkami. Bardzo dobrze komponują się wszystkie odmiany geranium pratense black, czyli te o ciemnych liściach. Przykładowa kompozycja może zawierać ‘Black Beauty’ bodziszek oraz odmianę o pstrych liściach.

Odmiany must have

Odmian bodziszków jest bardzo dużo i każda z nich charakteryzuje się innymi cechami. Rośliny można łączyć ze sobą w wielobarwnych kompozycjach. Planując nasadzenia, warto zwrócić uwagę na barwę i wielkość kwiatów, a także na kolor liści. Poniżej ciekawe odmiany, które trzeba znać.

• ‘Cloud Nine’ – odmiana niska, dorasta do 30 cm, tworzy błękitne, jasne, pełne kwiaty o pofalowanych brzegach.
• Geranium pratense ‘Dark Reiter’ – również niska odmiana o barwnych liściach. Blaszki liściowe początkowo są bardzo ciemne, później się zazieleniają. Potoczna nazwa tej rośliny to bodziszek łąkowy dark właśnie z racji ciemnych liści rośliny. To geranium nadaje się na obwódki w parkach, podobnie jak ‘Cloud Nine’.
• ‘Black Beauty’ – ten niezwykły gatunek ma bardzo ciemne liście. Jest nieco większy niż bodziszek łąkowy dark, osiąga do 50 cm. Ma wyjątkowe liście, ale również bardzo duże kwiaty, które wznoszą się nad rozety. Świetnie sprawdzi się na skalniakach. ‘Black Beauty’ sadzi się też w skrzynkach oraz w pojemnikach balkonowych.
• ‘Cluden Sapphire’ – piękna odmiana o atrakcyjnych i dużych kwiatach. Wysokość docelowa rośliny jest zbliżona do Geranium pratense ‘Black Beauty’. ‘Cluden Sapphire’ powinien być sadzony w dużych grupach, tworzy wtedy niesamowite rabaty.

Inne gatunki bodziszków

Niewątpliwie Geranium pratense ‘Black Beauty’ należy do piękniejszych i najbardziej zachwycających przedstawicieli flory. Warto jednak poznać jego kuzynów, którzy wraz z bodziszkami łąkowymi tworzą wspaniałe kompozycje kwiatowe.

• Bodziszek żałobny ‘Margaret Wilson’ – posiada bardzo nietypowe, dwubarwne liście. Tworzy wzniesione łodygi, na których już w maju pojawiają się różowe kwiaty.
• Bodziszek korzeniasty – to niewielka bylina, która dorasta do 30 cm. Jest najłatwiejszy w uprawie, bo ma niewielkie wymagania. To wartościowa roślina okrywowa. Niektóre odmiany jesienią przebarwiają się na różne kolory, co wykorzystywane jest w nasadzeniach parkowych. Liście rosną gęsto, tworząc zwarty pokrój. Posiada wiele odmian o kolorowych, wybarwionych liściach. Niektóre okazy mogą wytwarzać białe kwiaty, co jest dość nietypowe dla rodzaju.
• Bodziszek himalajski – to niewielka bylina, która w stanie naturalnym występuje w wysokich górach. W naszym kraju sadzi się ją głównie na słonecznych rabatach, jako obwódkę lub w ogrodzie skalnym. Odmiany o pełnych kwiatach są bardzo atrakcyjne i poszukiwane przez koneserów. Często sadzony jest w kompozycjach razem z Geranium pratense ‘Black Beauty’. Ponieważ idealnie ze sobą kontrastują i mają podobne wymagania.