Nazwa rodzaju budleja to uhonorowanie botanika Adama Buddle’a. Dzięki temu naukowcowi roślina stała się popularnym gatunkiem uprawianym w ogrodach na całym świecie. Rodzaj Budleja obejmuje ponad 140 różnych gatunków należących do rodziny trędownikowatych. Inna nazwa budlei to motyli krzew. Nazwa nie jest przypadkowa, roślina zawiera pokaźne ilości nektaru. Jest bardzo miododajna, dzięki czemu wabi motyle i inne owady zapylające.
Pochodzenie budlei i ważniejsze gatunki
W stanie naturalnym budleje występują w klimacie umiarkowanym i tropikalnym. Mają postać krzewu, który zwykle nie przekracza 5 metrów wysokości. Niektóre gatunki mogą zrzucać liście na zimę, inne są zimozielone. Liczne gatunki budlei uprawiane są z powodzeniem w naszym klimacie. Motyle krzewy w niektórych regionach świata uważane są za rośliny inwazyjne. Najczęściej spotyka się budleję Dawida i jej liczne odmiany. Nieco rzadziej uprawiany jest równie piękny gatunek, jakim jest budleja skrętolistna. Te dwa gatunki różnią się między sobą wielkością i ilością kwiatów oraz sposobami uprawy. Wymagają innej pielęgnacji, głównie, jeśli chodzi o prawidłowe cięcie budlei.
Charakterystyka rośliny
Budleja skrętolistna (Buddleja alternifolia) to dość wysoki krzew, dorastać może do 4 metrów. Ma zwarty pokrój, tworzy gęste krzewy. W stanie naturalnym spotykana jest w Chinach. Liście są rozłożone naprzemiennie na pędach, są wąskie i nagie. Na końcach zeszłorocznych pędów tworzą się liczne i pokaźne kwiaty. Wyglądem przypominają bez lilak. Pędy są długie i zwisają w dół, na ich końcach tworzą się fioletowe lub różowe kwiaty.
Pierwsze kwiatostany pojawiają się już na początku lata, roślina kwitnie aż do jesieni. Kwiaty przypominają sznury korali, które zwisają z gałązek. Jest ich tyle, że pod ich ciężarem uginają się całe gałązki. Podczas kwitnienia cały ogród tętni życiem, gdyż roślina wabi owady zapylające z okolicy. W sprzedaży spotkamy też budleję na pniu. Ten sposób prowadzenia rośliny potęguje jej magiczny efekt kaskady kwiatów.
Zastosowanie budlei w ogrodnictwie
Łatwość uprawy i bajeczny wygląd w okresie kwitnienia powoduje, że budleje są chętnie sadzone w ogrodach. Spotyka się odmiany budlei na pniu lub karłowe rośliny. A trójkolorowe sadzonki budlei w jednej doniczce (popularna forma rośliny nazwana trójkolorową) to ciekawa nowinka hodowlana. Rośliny sadzi się pojedynczo w centralnym miejscu ogrodu. Nikt nie przejdzie obojętnie w okresie kwitnienia motylich krzewów.
Skrętolistna buddleja alternifolia świetnie prezentuje się też w dużych grupach. Może być sadzona w parkach lub w miejscach użyteczności publicznej. Jest cenionym krzewem miejskim, gdyż dobrze znosi mróz i zanieczyszczenia powietrza. Do miejsca, w którym posadzone są motyle krzewy, przylatują chętnie owady. Ma to duże znaczenie w zwiększaniu bioróżnorodności w ogrodzie. Budleja świetnie wygląda w miejscach, które wcześniej były mało atrakcyjne. Jest świetną towarzyszką dla tawuł i róży. Dobrze komponuje się z trawami oraz z roślinami iglastymi. Kolorystycznie pasuje do purpurowych berberysów lub perukowców. Może rosnąć w sąsiedztwie roślin cebulowych, dzięki czemu uzyskuje się wiecznie kwitnące rabaty.
Budleja na pniu często rośnie w donicach lub w pojemnikach. Wtedy może być niezwykłą ozdobą balkonów i tarasów, a także wejścia do budynków. Roślina jest odporna na mróz, ale w pojemnikach może przemarzać. Po sezonie można ją więc wkopać do gruntu i przezimować. Są różne porady odnośnie umieszczania rośliny w ogrodzie. Prawda jest taka, że roślina wszędzie wygląda znakomicie. Budleja na pniu może być prowadzona w formie drzewka lub jako pnącze. Wymaga wtedy silniejszego niż zazwyczaj cięcia. Niektóre gatunki budlei są wykorzystywane w lecznictwie oraz w produkcji kosmetyków. W krajach Ameryki Południowej z roślin wciąż wyrabia się środki farmaceutyczne. Niegdyś napar z tej rośliny używany był do leczenia objawów zakażenia bakteriami. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne i odkażające.
Porady, uprawa i pielęgnacja krzewów budlei
Uprawa motylich krzewów w ogrodach jest prosta i nie powinna stanowić problemu nawet początkującym ogrodnikom. Roślina najpiękniej prezentuje się na stanowisku słonecznym lub w lekkim półcieniu. Nie powinno się sadzić rośliny w cieniu. Nie będzie wtedy kwitnąć, a jej pędy będą nienaturalnie wydłużone. Pielęgnacja w ciągu sezonu polega głównie na podlewaniu i nawożeniu rośliny.
Roślina jest dość odporna na brak wody, ale upały mogą źle wpłynąć na jej kondycje. Bezwzględnie należy podlewać osobniki rosnące w pojemnikach oraz te, które zostały niedawno posadzone. Ukorzeniająca się sadzonka jest bardziej wrażliwa na niedostatek wody. Do optymalnego wzrostu roślina wymaga gleby żyznej oraz przepuszczalnej. Mile widziane są wszelkie dodatki nawozów organicznych, w tym kompostu lub obornika. Podczas kwitnienia stosuje się nawozy wieloskładnikowe, gdyż jest to roślina żarłoczna.
Cięcie budlei, rozmnażanie i sadzenie
Źródło: Pixabay.com
Budeję dawida tnie się krótko na wiosnę. Innego terminu cięcia wymaga budleja skrętolistna, sadzonka może być cięta dopiero po przekwitnięciu. Roślina kwitnie na pędach zeszłorocznych. Jeśli wiosną zetniemy ją krótko, nie zakwitnie w tym samym roku. Usuwanie przekwitniętych kwiatostanów odświeża roślinę i pobudza tworzenie nowych pędów. Z krzewów trzeba usuwać gałęzie połamane, chore lub suche. Ten sposób pielęgnacji rośliny zapewni jej odpowiedni pokrój, obfite i długotrwałe kwitnienie. Jest to szczególnie zalecane przy odmianie budlei skrętolistnej ‘Unique pmoore’.
Do optymalnego wzrostu roślina wymaga odczynu zbliżonego do obojętnego. Stanowisko powinno być ciepłe. Unikać należy miejsca, w którym krzewy budlei będą narażone na silne wiatry i przemarzanie. Rośliny nie znoszą gleby kwaśnej oraz zbyt mokrego podłoża. Krzewy wtedy mogą gnić.
Budleja nie znosi przesadzania, z tego względu trzeba dobrze przemyśleć jej stanowisko. Wszelkie próby sadzenia jej na nowe miejsce mogą zniszczyć krzew. Sadzonki najlepiej sadzić, kiedy mają 2 lub 3 lata, to doskonały wiek na wysadzenie do ogrodu. Starsze rośliny gorzej znoszą nowe miejsce, mogą grymasić i nie przyjąć się. Rośliny sadzi się wiosną lub jesienią. Latem temperatura może utrudniać aklimatyzację budlei.
Motyle krzewy dość dobrze znoszą konkurencję z innym gatunkami, ale ściółkowanie podłoża pozytywnie wpływa na wzrost. Ściółka ogranicza ilość chwastów, ale też zapobiega parowaniu wody. Dodatkowo ściółka zwiększa bioróżnorodność gleby, tym samym jej żyzność. Roślinę można rozmnażać poprzez tworzenie odkładów, które bardzo szybko się ukorzeniają. W tym celu należy przygiąć do ziemi pędy. Fragment pędu obsypuje się ziemią. Po paru tygodniach roślina zaczyna tworzyć pierwsze korzenie. Budleja dobrze rozmnaża się przy pomocy sadzonek zielnych lub zdrewniałych. Sadzonki pobiera się późnym latem. Dolna część 10 cm pędu powinna być pozbawiona liści i zanurzona w preparacie wspomagającym ukorzenianie się. Tak przygotowane sadzonki wsadza się do wilgotnego piasku i przykrywa folią.
Budleja skrętolistna ‘Unique pmoore’
Odmiana ‘Unique pmoore’ jest miniaturowa. Karłowa roślina nie przekracza 1 metra wysokości. Ma kulisty pokrój, który świetnie prezentuje się w doniczkach. Roślina jest zwarta i gęsta. Krzew tworzy dużo małych listków, które podobne są do liści wierzby. Latem na budlei pojawiają się niewielkie kwiaty. Jednak jest ich tak dużo, że cała roślina jest aż fioletowa. Kwitnie tylko dwa miesiące, w czerwcu i w lipcu. Po kwitnieniu roślina powinna zostać przycięta, aby pobudzić rozwój pąków, które zakwitną w roku następnym. Autorem budlei skrętolistnej ‘Unique pmoor’ jest Peter Moor.
Budleja na pniu
Uprawa i pielęgnacja takiej rośliny jest nieco inna. Budleja na pniu powinna być przycinana silnej. Cięcie wykonuje się po przekwitnięciu kwiatostanów. Po zimie wycina się wszystkie pędy, które uległy uszkodzeniu w wyniku mrozu. Budleja skrętolistna ‘Unique pmoore’ wymaga osłony przed mrozem. Do tego celu wykorzystuje się słomiane chochoły lub gotowe osłony. Bardzo ważne jest, aby chronić dolne części pnia. Uszkodzone mrozem pędy odbiją, ale roślina może nie kwitnąć. Pielęgnacja rośliny na pniu wymaga też stosowania odpowiednich nawozów, zwłaszcza w okresie kwitnienia motylich krzewów.
Budleja skrętolistna, porady gdy sadzonka nie kwitnie
Najczęstszym błędem w uprawie budlei skrętolistnej jest niewłaściwe cięcie lub złe stanowisko. Krzewy, które sadzone są w cieniu, odznaczają się złą kondycją. Zbyt ciężka gleba będzie niekorzystnie wpływać na rozwój rośliny. Za luźna i piaszczysta ziemia sprawi, że roślina będzie łatwo więdnąć. Wszystkie te czynniki odbiją się na kwitnięciu budlei.
Cięcie wykonane w nieodpowiednim terminem jest najczęstszą przyczyną problemów z kwitnięciem. Roślina powinna być cięta po przekwitnięciu. Nie wycina się jednak wszystkich pędów. Motyli krzew kwitnie na pędach zeszłorocznych. Czyli jednego roku wytwarza pędy, które zakwitną dopiero w drugim roku. Z tego też względu trzeba roślinę chronić przed przemarzaniem pędów. Brak nawożenia obniża kondycję rośliny.
W okresie kwitnienia budleję trzeba nawozić co dwa tygodnie. W tym celu stosuje się nawozy wieloskładnikowe lub organiczne. Zaleca się humus, obornik granulowany lub kompost. Sadzenie rośliny powinno odbywać się do ziemi wzbogaconej nawozem organicznym. Zapewni to optymalną dawkę nawozu na start. Podsumowując, przyczyną braku kwitnienia rośliny może być:
