Czyściec błotny to roślina z rodziny jasnotowatych. Lubi klimat umiarkowany. Można ją spotkać w Europie i Azji. Najczęściej rośnie w miejscach podmokłych. Pojawia się też wśród roślin okopowych. Czyściec błotny jest traktowany jako chwast. Ma szerokie zastosowanie. Roślinę tę można wykorzystywać w kuchni, w medycynie, a także jako roślinę paszową. Jak wygląda czyściec błotny? Jak go uprawiać? Jakie ma właściwości lecznicze i jak można go wykorzystać w kuchni? Sprawdźmy!

Ogólna charakterystyka rośliny

Czyściec błotny jest byliną o charakterze niezdrewniałym. Ma podziemne kłącze o dość dużej długości. Jego łodyga w dolnej części się pokłada, a w górnej wznosi. Rośnie nawet do 120 centymetrów wysokości. W górnej części jest delikatnie rozgałęziona. W dolnej części rozgałęzienie jest znacznie większe. Łodyga ma jasnozielony kolor. Na spodzie łodygi występuje purpurowy nalot. Łodygę pokrywają dość sztywne włoski. Niektórym z wyglądu przypomina pokrzywę. Liście mają wąskolancetowaty kształt. Ich wierzchołki są zaostrzone. Wyglądają jak małe serduszka. Brzeg liści jest piłkowany. Liście mogą mieć nawet do 12 centymetrów długości. Na szczycie łodygi pojawiają się kwiaty. Zbierają się one po 6 sztuk i tworzą coś na kształt okręgów. Kwiaty mają liliowopurpurowy kolor. Występują na nich jasne żyłki.

Czyściec ma też owoce. Ze względu na swój dekoracyjny wygląd czasem jest rośliną ozdobną. Można go sadzić w ogrodzie o charakterze rustykalnym. Ten gatunek sprawi, że ogród będzie wyglądał jak dzika łąka.

Czyściec błotny. Uprawa i pielęgnacja

Czyściec błotny lubi gleby mokre i wilgotne. Nie oznacza to, że nie ma on odporności na suszę. Nie może ona jednak być stała. Tylko okresowa susza jest dla tej rośliny znośna. Jest to konkurencyjny chwast dla upraw. Oznacza to, że to roślina bardzo ekspansywna. Szybko może przejąć większość ogrodu. Dla rynku rolnego jest rośliną destrukcyjną. Jeśli chcemy go mieć w ogrodzie, to najlepiej wykorzystać specjalne pojemniki. Bylina rozsiewa się po okresie kwitnienia. Dlatego, gdy kwiaty przestaną kwitnąć, należy je usunąć i odpowiednio zutylizować. W innym wypadku roślina rozsieje się po całym ogrodzie.

Jako konkurencyjny chwast dla upraw, nie powinien być sadzony w ogrodach wiejskich. Nie wymaga większych zabiegów pielęgnacyjnych. Potrafi sam o siebie zadbać. Z tego względu jest niezwykle łatwy w uprawie. Ma mocne korzenie, łodygi, ładne kwiaty. To roślina dla ogrodników amatorów, którzy nie mają czasu, żeby zajmować się ogrodem. Wystarczy dbać o to, aby nie rozsiał się za bardzo i nie dokonał inwazji w ogrodzie.

Rozmnażanie

Czyściec rozmnażany jest z nasion. Nasiona występują w kwiatach. Dlatego właśnie należy je usuwać. Jeśli chcemy go rozmnożyć, to należy je zebrać. Nasiona wyłuskać i wysuszyć. Nasiona wysiewa się do inspektu. Najlepszą porą jest wiosna. Z nasion powstają siewki. To właśnie siewki wysiewane są do doniczek. Latem można je wysiać do ogrodu. Najlepiej jednak umieścić roślinę w donicy, aby ograniczyć jej rozmnażanie się.

Roślinę można również rozmnażać wegetatywnie. Wykorzystuje się do tego rozłogi. Bulwki można podzielić. Wystraczy oderwać kawałek o wielkości około 1 centymetra. Ta roślina rozmnaża się bardzo szybko i bezproblemowo. Nie trzeba stosować żadnych nawozów i innych dodatków. Jako chwast, czyściec błotny jest nie tylko bardzo łatwy w uprawie. Równie łatwo można pozyskać nowe sadzonki.

Czyściec i jego zastosowanie lecznicze

Czyściec błotny to chwast, który stanowi zagrożenie dla rynku rolnego. Opis tego zioła wyraźnie wskazuje na jego destrukcyjny charakter. Ma on jednak liczne właściwości lecznicze.

Wykorzystanie rośliny w lecznictwie ma swoje korzenie w medycynie naturalnej. Niegdyś za jego pomocą leczono przede wszystkim różnego typu rany. Stosowano go również jako preparat przeciwskurczowy. Można go stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Stosowany wewnętrznie pomaga na liczne dolegliwości. Można go wykorzystać w leczeniu układu pokarmowego. Pomaga na nieżyt żołądka i jelit. Jest nieoceniony w leczeniu zatrucia pokarmowego. Działa kojąco, silnie łagodzi ból, zarówno bóle brzucha, jak i stawów. Ma działanie rozkurczowe. Można go stosować w przypadku krwawienia wewnętrznego o małej intensywności. Ma korzystne działanie na układ oddechowy. Wykorzystuje się jako środek wspomagający leczenie astmy. Działa też kojąco na nerwy. Można go stosować w przypadku nerwobóli. Dobrze przyrządzony odwar ma działanie pobudzające. Stosuje się go również w łagodzeniu ciężkich miesiączek.

Zewnętrzne stosowanie czyśćca

Czyściec można stosować również zewnętrznie. Wykorzystuje się kompresy z czyśćca. Mają one działanie dezynfekujące. Można go stosować w leczeniu owrzodzeń, grzybicy, zakażeń skóry o charakterze bakteryjnym. Jest środkiem na czyraki. Ma korzystne działanie w przypadku leczenia trudno gojących się ran. Stosuje się zarówno kompresy, jak i maści na bazie tego zioła. Na nadmierną potliwość nóg stosuje się okłady wykonane ze świeżych liści. Czasem wykorzystywany jest w kosmetyce.

Zastosowanie w kuchni

Czyściec jest też rośliną jadalną. Ma on swoje zastosowanie w kuchni. Mało osób jednak wie, że można go wykorzystać do gotowania. Jadalne są bulwy rośliny. Mają orzechowy smak. Bulwy te są niezwykle pożywne i mają właściwości zdrowotne. Niegdyś zbierano je jesienią. Wtedy były spożywane na surowo. Można je również poddać obróbce. Nadają się do gotowania. Innym sposobem jest wysuszenie bulwy. Wysuszony czyściec można wykorzystywać do gotowania zup oraz innych dań. Proszek z bulw stosuje się także do produkcji chleba.

Oprócz bulw można jeść też młode pędy. Sposób ich przygotowania jest podobny do przygotowywania szparagów. Kłącza można smażyć na oleju. Najpierw należy je dokładnie oczyścić. Następnie trzeba wypłukać je w wodzie i szorować specjalną gąbką. Brzydkie zakończenia należy odciąć. Potem wrzucamy kłącza na rozgrzany olej. Po usmażeniu będą smakowały jak frytki. Wyjątkowy będzie ich orzechowy smak. Nie należy ich jednak zbyt długo smażyć. Wtedy staną się gorzkie.

Konkurencyjny chwast jako ozdoba ogrodów

Choć czyściec jako chwast jest zagrożeniem dla rynku rolnego, to może być też rośliną ozdobną. Czyściec lubi podmokłą glebę. Jego korzenie dobrze czują się w mocno wilgotnych podłożach. Dlatego najczęściej sadzi się go w okolicach zbiorników wodnych. Świetnie nadaje się jako ozdoba oczka wodnego. Sprawdzi się również jako element dekoracyjny stawu.

Jedną z jego zalet jest to, że kwitnie bardzo długo. Kwiaty czyśćca wydzielają słodki nektar. To przyciąga motyle i pszczoły. W ogrodach o dzikim charakterze owady są elementem obowiązkowym. Jeśli chcemy mieć ogród w stylu rustykalnym, to powinny w nim rosnąć rośliny przyciągające owady. Latające w ogrodzie motyle stworzą wrażenie dzikiej łąki leśnej. Również jego ulistnienie ma charakter dekoracyjny. Roślina prezentuje się bardzo atrakcyjne wśród traw ozdobnych i bylin.

Pasza dla zwierząt czy trujący chwast?

Czyściec był wykorzystywany również w tym obszarze rynku rolnego, którym jest hodowla zwierząt. Stanowi paszę dla zwierząt. Najczęściej czyśćcem karmione są świnie. Jest też rośliną miododajną. Dzięki niemu owady mają dostęp do nektaru przez bardzo długi czas.

Dlaczego zatem stanowi zagrożenie dla rynku rolnego?

Jego obecność działa negatywnie na plony. Osiąga on bardzo duże rozmiary. Zabiera warzywom światło oraz potrzebne do wzrostu składniki odżywcze występujące w glebie. Jest też ekspansywny. Rozwija się bardzo szybko. Jeśli się go nie pozbędziemy, to bardzo szybko zasiedli całe pole. Nie powinien rosnąć na pastwiskach, z których pozyskuje się siano dla zwierząt. Obecność czyśćca może okazać się trująca. W suchej roślinie występują toksyczne dla zwierząt substancję.