Rododendrony, inaczej różaneczniki, to najbardziej znane rośliny z rodziny wrzosowatych. Charakteryzują się zimozielonymi liśćmi i pięknymi kwiatami. Różaneczniki nie są roślinami najłatwiejszymi w uprawie, lubią sprawiać problemy. Właściwa pielęgnacja, zapobieganie i zwalczanie chorób oraz szkodników, pozwolą cieszyć się niesamowitymi kwiatami. Jakie są najczęstsze problemy w uprawie rododendronów i jak sobie z nimi radzić?

Warunki uprawy różaneczników

Znając wymagania różnych rodzajów Rododendronów, można z łatwością znaleźć miejsce w ogrodzie, w którym te rośliny poczują się najlepiej. Różaneczniki do prawidłowego wzrostu wymagają stanowiska osłoniętego od mrozów. Jest to warunek konieczny, ponieważ zimne wiatry mogą uszkadzać pąki kwiatowe.

Roślina tworzy kwiaty w roku poprzednim i zakwita wiosną. Zimą więc pąki kwiatowe są bardzo wrażliwe. Młode rośliny powinny być ochraniane przed mrozem. Zaleca się stosowanie na przykład mat ze słomy lub specjalnych osłon, dedykowanych do dużych krzewów.

Różaneczniki mają zielone liście zimą, w przeciwieństwie do azalii. Azalie są blisko spokrewnione z różanecznikami, różnią się wzrostem, są mniejsze. Kolejna cecha, która różnicuje te dwa rodzaje to liście. U rododendronów są one grube, skórzaste i zostają na roślinie na zimę. U azalii blaszka liściowa jest delikatna i zaopatrzona w charakterystyczne włoski. Roślina zrzuca liście. Rododendrony wymagają gleby kwaśnej, pochodzą z rodziny wrzosowatych. Jest to cecha specyficzna dla prawie wszystkich gatunków z tej rodziny.

Kwaśne podłoże można uzyskać, stosując specjalne nawozy do roślin. Nawozy wprowadzają do gleby potrzebne substancje pokarmowe i dodatkowo zmieniają jej odczyn na korzystny dla roślin. Dodatkowo zapewniają piękne kwitnienie i odporność na choroby. Rośliny mogą być wrażliwe na południowe, intensywne słońce. Lepiej czują się w półcieniu. Słońce może powodować powstawanie plam na liściach, są to oparzenia różaneczników.

Problemy w uprawie różaneczników – jak sobie radzić?

Rododendrony mogą być niewłaściwie pielęgnowane. Jest to jedna z przyczyn, dlaczego rośliny nie kwitną lub źle rosną. Niewłaściwe pH podłoża to częsty błąd ogrodnika. Jak zmienić taki odczyn?

Należy zmienić ziemię w okolicy korzeni rośliny. W tym celu można zakupić torf wysoki, który nie został odkwaszony. Jest to bardzo ważne, ponieważ większość torfu w sprzedaży została poddana procesowi odkwaszania. Taki torf można wymieszać z glebą. Dodatkowo zaleca się stosowanie nawozów przeznaczonych do wrzosowatych. Zawierają one substancje, które zakwaszają glebę. To idealne środowisko dla rozwoju kwiatów.

Oparzenia słoneczne

Kolejnym problem w uprawie różaneczników i azalii może być intensywne słońce, które doprowadza do poparzeń. Dzieje się tak, jeśli temperatura powietrza przekracza 30 stopni Celsjusza. W tym czasie bardzo niebezpieczne jest moczenie liści krzewów. Jeśli na liściach pojawiają się brązowe plamy, o nieregularnym kształcie, można mieć pewność, że to słońce. Oparzenia słoneczne mogą być bardzo niebezpieczne dla wierzchołków pędów.

Uszkodzenia powodowane przez mróz

Uszkodzenia występują zazwyczaj po długotrwałym okresie ciepła i następującym gwałtownym obniżeniu temperatury. Zjawisko jest niebezpieczne głównie wczesną wiosną, kiedy istnienie ryzyko przymrozków. Uszkodzenia mrozowe mają postać brązowych plam na liściach lub pędach. Unikanie miejsc z ekspozycją mrozową chroni przed tym problemem.

Choroby nieinfekcyjne na rododendronach

Choroby nieinfekcyjne oznaczają, że roślina cierpi. Jednak nie ma to nic wspólnego z działalnością grzybów ani szkodników. Zazwyczaj winę ponosi niewłaściwa pielęgnacja różaneczników.

Niedobory lub nadmiary pierwiastków

Nadmiar niektórych pierwiastków w nawozach może być bardziej szkodliwy niż brak nawożenia. Zbyt duża ilość azotu może powodować zmniejszenie blaszek liściowych i przebarwienie ich. Liście czerwienieją i opadają.

Niedobór potasu i fosforu to też niebezpieczny błąd w uprawie. Objawy braku pierwiastków widać na blaszkach liściowych, występują żółte przebarwienia między nerwami lub na brzegach blaszki.

Nadmierna podaż nawozów, zwłaszcza w niewłaściwym okresie, prowadzi do powstawania na liściach czerwonych plam. Oznacza to zbyt duże ich stężenie. Walka z tym problemem jest utrudniona, na początku trzeba zaprzestać nawożenia. Następnie zaleca się zmianę gleby na nową. W tym celu odkopuje się delikatnie korzenie różaneczników i podaje się nowe, kwaśne podłoże. Dobrze jest też parokrotnie przepłukać glebę, na przykład przy użyciu węża ogrodowego.

Niewłaściwa ilość wody w podłożu

Liście różanecznika mogą zwijać się i opadać. To bardzo charakterystyczny objaw, ale może dotyczyć też chorób grzybowych. Niedobór wody jest dla rośliny bardzo niekorzystny, również w trakcie zimy. Różaneczniki to rośliny zimozielone, w czasie spoczynku również woda paruje poprzez liście.

Choroby bakteryjne w uprawie różaneczników

Najczęściej spotyka się guzowatość korzeni, która jest powodowana przez bakterię z rodzaju Agrobacterium. Bakteria atakuje korzenie wielu gatunków roślin z rodziny wrzosowatych oraz innych. Jej objawy są bardzo charakterystyczne, ale widoczne na korzeniach roślin. Występują tam narośla, które wraz z postępem infekcji, zwiększają swoją objętość. Roślina ma utrudnione procesy pobierania wody oraz rozprowadzania jej po całej roślinie. Na pędach też pojawiają się narośla. Są one białe i mniejsze niż te na korzeniach. Chorobę trudno zwalczać, ale jeśli uzyskuje się sadzonki roślin ze sprawdzonego źródła, można być spokojnym.

Choroby grzybowe dotyczące korzeni rośliny – objawy i zwalczanie

Najczęstszą chorobą rododendronów jest fytoftoroza. Powoduje masowe zamieranie krzewów na plantacjach, jest równie niebezpieczna w ogrodzie.

Charakterystycznym objawem choroby grzybowej jest oklapnięcie liści. Blaszki liściowe zwijają się ku dołowi. Łódeczkowate zwijanie liści jest głównym objawem zakażenia, ale infekcja rozwija się od korzeni. Rośliny przestają rosnąć, wkrótce całe zamierają.

To najgroźniejsza choroba rododendronów, która krok po kroku infekuje wszystkie sąsiednie rośliny. Na łodygach tworzą się brązowe plamy, które szybko powiększają swoją średnicę. Liście mogą żółknąć lub robić się szare. Patogeny, które odpowiadają za tę chorobę należą do rodzaju Phytophthora i jest ich kilka. Zimują w glebie lub w resztkach roślinnych. Z tego względu należy usuwać wszystkie liście opadłe w wyniku tej choroby. W ogrodzie wykonuje się oprysk fungicydami, warto też dokładnie dezynfekować narzędzia i pojemniki.

Objawy i zwalczanie chorób liści rododendronu

Najczęściej występujące choroby liści rododendronów to rizoktonioza i szara pleśń. Rizoktonioza pojawia się zarówno na liściach, jak i na korzeniach. Na blaszkach liściowych tworzą się małe plamki, częściej dotyczy to najstarszych liści. Na początku są one brązowe, później ciemnieją. Na pędach oraz na podstawie pnia tworzy się brunatna opaska.

Objaw przypomina zamieranie pędu lub zgorzel. Chorobę zwalcza się poprzez właściwe nawożenie roślin i obniżanie pH podłoża. Dodatkowo należy usuwać resztki roślinne spod krzewów i stosować opryski preparatami ochronnymi.

Szara pleśń na wrzosowatych

Szara pleśń pojawia się na blaszkach liściowych, ale też na pędach oraz na kwiatach. Grzyb dotyka wielu roślin z różnych rodzin. To bardzo popularny patogen, który obniża jakość kwiatów oraz owoców. Na organach krzewów pojawia się szarawy, pylący nalot. Jest on bogaty w zarodniki, które pyląc, krok po kroku infekują kolejne rośliny. Szara pleśń wymaga zwalczania, ponieważ jest bardzo popularnym patogenem w ogrodach. Choroby, które atakują różaneczniki często pojawiają się na azaliach oraz na wrzosach. Z tego względu ogród z dużą ilością gatunków z rodziny wrzosowatych powinien być chroniony kompleksowo.

Antraknoza różanecznika

Choroba może pojawiać się we wszystkich stadiach rozwojowych roślin. Można ją łatwo przynieść do ogrodu poprzez zakup chorych sadzonek. Przy zakupie roślin należy zwrócić uwagę na blaszki liściowe, czy nie występują na nich plamki. Plamy są dość specyficzne, mogą mieć wyraźne pierścienie. Na brązowych lub brunatnych zmianach widać często koncentrycznie ułożone zarodniki grzyba. Występujące choroby rododendronów częściej spotyka się podczas wilgotnej pogody. Długotrwałe opady sprzyjają rozwojowi infekcji na roślinach.

Choroby, które atakują różaneczniki lepiej rozwijają się w chłodne lata oraz gdy rośliny są sadzone w miejscach nieprzewiewnych. Środki ochrony roślin są bardzo skuteczne w walce z tą chorobą.

Choroby, które atakują kwiaty różanecznika

Kwiaty rododendronów i azalii mogą być infekowane przez niektóre grzyby. Może być to szara pleśń lub zgnilizna twardzikowa. Zgnilizna pojawia się już na pąkach kwiatowych, występuje zazwyczaj w formie białych plamek. Często na ich powierzchni pojawiają się zarodniki grzybów. Plamy mogą być nieco zagłębione i mokre. Zarodniki są wyraźne i łatwo zdrapać je z powierzchni rośliny. Roślina porażona przez grzyba ma zahamowane kwitnienie, często kwiaty mogą odpadać. Zainfekowane kwiaty, ze zmianami chorobowymi, należy usuwać i utylizować. Choroba bardzo łatwo przenosi się z rośliny na roślinę. Wystarczy, że płatki kwiatowe się ze sobą stykają.

Słów kilka o szkodnikach na różanecznikach

Problemem w uprawie mogą być też szkodniki. Nie tylko uszkadzają tkanki roślinne, ale też sprawiają, że choroby grzybowe mogą łatwiej infekować rośliny. Najczęściej spotyka się mszycę różanecznikową, która żeruje na pąkach kwiatowych i liściowych. Podobne uszkodzenia powoduje mączlik różanecznikowy, który ma postać małej, białej muszki. Żeruje po spodniej stronie blaszki liściowej. Skoczek różanecznikowy to też typowy szkodnik, który wysysa soki z roślin. Jest to mały pluskwiak z kolorowymi skrzydełkami. Wygryzione blaszki liściowe to robota opuchlaka. Ten niepozorny chrząszcz jest bardzo często spotykany w ogrodach przydomowych. Najlepszą metodą walki z nim jest stosowanie preparatów biologicznych. Podobne uszkodzenia wywołuje naliściak, który również jest małym chrząszczem.

Warto wspomnieć, że różne odmiany rododendronów są nieco bardziej lub mniej podatne na wymienione choroby, stąd między innymi ich różnice w cenach.