Pomidory to popularne rośliny uprawne, które pochodzą z Ameryki Południowej. Do Europy dotarły w XVI, pierwszym krajem, który raczył się tym pysznym warzywem, były Włochy. To stamtąd roślina rozprzestrzeniła się na pozostałe, europejskie kraje. Wiele osób zastanawia się, czy pomidor to owoc, czy warzywo? Poniżej odpowiedź na to pytanie oraz wskazówki co do uprawy pomidorów w ogrodzie.

Pomidory — systematyka oraz budowa rośliny

Pomidory należą do rodziny psiankowatych. Są blisko spokrewnione z papryką oraz z ziemniakami. Roślina w klimacie polski jest jednorocznym krzaczkiem, który silnie się rozgałęzia. Pędy są liczne i pokryte drobnym włoskami. Liście, również zaopatrzone we włoski, są złożone i postrzępione. Roślina tworzy żółte kwiaty, po przekwitnięciu pojawiają się owoce. Pomidor zwyczajny na początku ma zielone owoce, które z czasem powiększają się i nabierają czerwonego koloru. Pomidory to jagody, podobnie jak borówki. W środku posiadają komory nasienne, a w nich liczne, drobne i owłosione pestki.

Pomidor to owoc czy warzywo — oto jest pytanie?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Z punktu widzenia botanicznego pomidor to owoc. W handlu oraz w przetwórstwie i w dietetyce pomidory zalicza się do warzyw. Inne owoce, które są warzywami to papryka lub ogórek. Odpowiadając na to pytanie, warto zastanowić się, co to jest owoc?

Owoce powstają po zapyleniu kwiatów, to samo ma miejsce w przypadku pomidora, cukinii i dyni. Podział ten nie dotyczy jednak żywności. Uważa się, że owoce są słodkie, zawierają duże ilości cukru i przeznaczone są do deserów. Warzywa są raczej wytrawne. Zawartość cukru jest mniejsza, z tego powodu te botaniczne owoce uznawane są za warzywa. Kryterium tej przynależności określa zawartość cukrów w produkcie. Pomidory zostały uznane za warzywa przez Polską Klasyfikację Wyrobów. Śmiało, jednak można mówić o owocach pomidora.

Co to jest owoc pomidora?

Owoc pomidora to jagoda, która charakteryzuje się licznymi komorami nasiennymi. Komory mogą być grube lub cienkie. W środku znajdują się liczne nasiona, z których rozmnaża się rośliny. Wszystko to zależy od odmiany. Pomidory przeznaczone do przetwórstwa są mięsiste. Powstają z nich dobre i gęste sosy. Delikatniejsze, bardziej soczyste owoce są doskonałe na surowo.

Witaminy i wartości odżywcze pomidorów

Niezależnie od tego, czy pomidor to owoc, czy warzywo, warto zwrócić uwagę na korzystne właściwości tej rośliny. Pomidor zawiera cenną substancję, która nazywa się likopen. To jeden z nielicznych związków, który nie ulega rozkładowi podczas obróbki termicznej. Podgrzewanie pomidorów nie eliminuje likopenu.

Likopen odpowiada za właściwości prozdrowotne. Uważa się, że przeciwdziała procesom starzenia się komórek, ogranicza stres oksydacyjny. Ma to duże znaczenie w diecie człowieka. Zawiera spore ilości dobroczynnych pierwiastków. Wymienić można tutaj potas, fosfor, magnez i wapń. Działa korzystnie na układ krwionośny, odpornościowy i nerwowy. Jedzenie dużych ilości pomidorów zapewnia dostęp do błonnika oraz doskonale nawadnia.

Zastosowanie pomidorów

Pomidory mają liczne zastosowanie w przetwórstwie. Są uprawiane w szklarniach i na polach. Można jeść je na surowo, po zagotowaniu, w przetworach. Dobrze współgrają z innymi produktami, które są warzywami lub owocami. Pasują do sałatek, do dań mięsnych. Są składnikiem popularnego sosu pomidorowego, który dodaje się do makaronu lub jest podstawą włoskiej pizzy.

Pomidory służą do robienia koncentratów, soków oraz keczupu. Mogą być dodatkiem do zup lub stanowić ich główny składnik jak na przykład w zupie pomidorowej. Mogą być pieczone, podgrzewane i nie tracą swoich prozdrowotnych właściwości. Idealnie pasują z ziołami, takimi jak bazylia czy tymianek. Można dodawać sok pomidorowy do drinków lub pić samodzielnie. Ma wysoką zawartość potasu, co korzystnie wpływa na serce.

Szklarnia czy pole — oto jest pytanie?

Pomidory z powodzeniem można uprawiać w szklarni oraz na polu. Kryterium tej uprawy to odmiana pomidora. Niektóre odmiany lepiej rosną na polu. Nie muszą być przycinane i ogławiane. Dają dobrej jakości owoce, które charakteryzują się wysoką zawartością cukru. Na polu uprawia się głównie odmiany przeznaczone do przetwórstwa. W szklarniach oraz w tunelach foliowych sadzi się pomidory przeznaczone do spożycia na surowo. Są cennym dodatkiem do sałatek, do dań lub do kanapek. Uprawa tych roślin w ogrodzie jest łatwa, jeśli spełni się podstawowe wymagania gatunku. Niezależnie czy pomidor uprawiany jest pod osłonami, czy w polu, owoc zachowuje swój smak i wartości odżywcze.

Jakie wymagania ma pomidor?

Pomidory z powodzeniem rosną w ogrodzie. Wymagają ciepłych gleb o zasadowym odczynie i wysokiej zawartości próchnicy. Glebę można nawozić przy pomocy kompostu, znacznie poprawia to jej właściwości. Uprawa tych roślin w ogrodzie udaje się na słonecznych stanowiskach, należy zadbać o odchwaszczanie i regularne podlewanie pomidorów. Wtedy tworzą duże owoce o wysokiej zawartości cukru. Te owoce, które są warzywami, mogą być atakowane przez choroby grzybowe oraz przez szkodniki.

Powinno się sadzić odmiany odporne, głównie na zarazę ziemniaka i czarną nóżkę, inaczej zwaną zgorzelą siewek. Pomidory są roślinami ciepłolubnymi, do gruntu wysadza się je dopiero po połowie maja. Niweluje to ryzyko uszkodzenia roślin przez wiosenne przymrozki. Roślina wydaje owoce i zamiera. Siewki pod rozsadę można otrzymać z nasion. Warto zebrać dojrzałe pomidory i wybrać z nich nasiona. Jest to dobra metoda do przedłużania żywotności cennych odmian. Nasiona suszy się i przechowuje w chłodnym i suchym miejscu. Można zacząć je wysiewać do doniczek już w lutym. Siła kiełkowania nasion jest wysoka, dlatego rośliny są proste w uprawie. Po wysianiu nasion do dobrej jakości, czystej gleby, należy przykryć je folią. Pozwoli to zachować wysoką wilgotność podłoża, co pobudzi nasiona do kiełkowania. W maju rośliny można wsadzić do przygotowanego gruntu.

Zaleca się stosowanie obornika granulowanego albo kompostu. To dobrej jakości nawozy, które polepszają odczyn podłoża, zwiększają zawartość próchnicy i przyczyniają się do optymalnego wzrostu. Rośliny można sadzić też w doniczkach. Należy zapewnić drenaż i zadbać o regularne podlewanie i zasilanie nawozami.

Czy pomidor zawsze jest czerwony — oto jest pytanie?

Najczęściej spotyka się czerwone pomidory. Istnieje jednak wiele cennych odmian, które charakteryzują się różnym kolorem owoców. Pomidory mogą być małe lub duże. Największe okazy mogą ważyć nawet kilogram. Pomidor może być fioletowy, żółty lub różowy. Malinowy pomidor to owoc, który jest bardzo popularny i ceniony w sprzedaży. Ma charakterystyczny różowy kolor, słodki smak.

Pomidory zielone są często używane do sałatek lub do przetworów. Są mniej słodkie od swoich czerwonych kuzynów, ale bardzo doceniane przez mistrzów kuchni. Żółte pomidory mają słodki smak, mogą mieć twardą skórę i wysoką zawartość wody. Spotyka się je w formie koktajlowej lub większej. Istnieją też czekoladowe pomidory. Owoce tych odmian mają ciemną skórkę, czasem brązową, są bardzo słodkie.

Ciekawą odmianą jest ‘Zielona zebra’. Wyhodowana została w Europie, ma owoce zielono żółte o wyczuwalnym, pikantnym smaku. ‘Bawole serce’ to intrygujący pomidor o nieregularnym kształcie, przypomina nieco serce. Zwykle jest ciemnoczerwony, bardzo słodki i mięsisty. Dostępne są też pomidory o nietypowych kształt. Mogą przypominać gruszkę lub być wydłużone jak ogórek.

Pomidorowe ciekawostki

Na początku pomidory były uznawane za rośliny trujące, podobną historią może szczycić się ziemniak. Na dworach europejskich stolic doceniane były jako rośliny ozdobne. We Francji uważano zaś, że jest to afrodyzjak. Zapach, który wydzielają liście, odstrasza niektóre szkodniki. Z tego względu roślinę często sadzi się w rzędach, koło innych gatunków. Tworzy to zapachową barierę dla szkodników. Substancja zapachowa wydzielana przez pomidory używana jest w przemyśle perfumeryjnym. Jest składnikiem wykwintnych nut zapachowych.