Borówki amerykańskie należą do rodziny wrzosowatych. Z punktu widzenia botanicznego roślinę nazywa się borówką wysoką. Pochodzi ona z Ameryki Północnej, z tego kontynentu pochodzi większość odmian borówki amerykańskiej. W uprawie najczęściej spotyka się odmiany, które powstały w wyniku krzyżówki borówki wysokiej z niską.
Budowa morfologiczna rośliny
Borówka amerykańska ma postać krzewu, który może dorastać do 2 metrów wysokości. Roślina ma zwarty pokrój bądź luźny, wszystko to zależy od odmiany. Liście są drobne, jajowate lub okrągłe, roślina przebarwia się na kolor pomarańczowy lub czerwony. Borówki uprawiane są ze względu na soczyste jagody, które pojawiają się już w lipcu. Jagody mają ciemną skórkę, w środku znajduje się zielonkawy lub żółtawy miąższ.
Kora na pędach może się delikatnie łuszczyć, jest brunatna lub oliwkowa. Borówki rosną szybko, wymagają cięcia oraz nawożenia. Roślina tworzy małe, niepozorne, dzwonkowate kwiaty, które zapylane są przez owady. Borówki lubią zapylanie krzyżowe.
Co znaczy zapylanie krzyżowe?
Na plantacjach, na których sadzi się borówki można znaleźć wiele odmian. Dzięki temu owoce, które zawiązują się na krzewach, są większe i liczniejsze. To właśnie przez przenoszenie pyłku między różnymi roślinami. Zapylaczami dla siebie powinny być odmiany, które kwitną w tym samym czasie. Na przykład borówka amerykańska ‘Chandler’ to zapylacza dla borówki amerykańskiej ‘Bluecrop’.
Odmiany borówek – podział
Odmiany borówki wysokiej dzieli się ze względu na czas owocowania, plenność oraz wielkość owoców. Są też podziały, które obejmują odporność na choroby. Niektóre odmiany są odporne na zgorzel pędów, inne lepiej znoszą szarą pleśń. W sadach przydomowych warto sadzić różne odmiany równocześnie. Wchodzą one w różnym czasie w owocowanie, dlatego dają dostęp do zdrowych owoców przez całe lato.
Owoce borówki
Borówki tworzą smaczne jagody, które uznawane są za super foods. Mają wysoką zawartość witamin oraz soli mineralnych. Najważniejsze są jednak cenne polifenole i antyoksydanty. Przeciwutleniacze niszczą wolne rodniki w organizmie, przez co chronią przed stresem oksydacyjnym.
Najwięcej drogocennych substancji znajduje się w skórce. Owoce można dodawać do deserów, wypieków lub koktajli. Są bombą witaminową, wzmacniają układ krwionośny, pokarmowy i nerwowy. Mają zdolność do obniżania ciśnienia krwi i regulowania trawienia. Zalecane są dzieciom i osobom starszym. Jagody wolno mrozić lub przerabiać na soki. Nadają się też do produkcji dżemów i rozmaitych przetworów, niektórzy robią z nich nalewki.
Główne zabiegi pielęgnacyjne przy borówkach amerykańskich
Borówka wysoka wymaga gleby żyznej oraz ciepłej. Bardzo istotne znaczenie ma odczyn podłoża. Roślina należy do rodziny wrzosowatych. Charakterystyczną cechą tej rodziny jest wymaganie niskiego pH do wzrostu. Przed posadzeniem roślin w ogrodzie lub na plantacji, należy obniżyć pH gleby.
Jak obniżyć pH podłoża pod uprawę borówki amerykańskiej?
Warto zmieszać podłoże z wysokim torfem, który nie został odkwaszony. W tym celu należy wykopać dołki pod rośliny, wybrać ziemię i wsypać torf kwaśny. Mieszankę należy dokładnie wymieszać, niekiedy wrzuca się do dołka również trociny z drzew iglastych. Dzięki temu borówka ma warunki idealne do wzrostu i rozwoju systemu korzeniowego.
W czasie wzrostu krzewy należy zasilać nawozami do borówki wysokiej. Nawożenie borówki sprawia, że pH gleby się nie podnosi. W okresie jesiennym należy przestać stosować nawozów. Właściwe dokarmianie roślin podnosi odporność na większość chorób oraz gwarantuje otrzymanie wysokiego plonu smacznych owoców.
Sadzenie krok po kroku borówki amerykańskiej ‘Chandler’
Borówki najlepiej sadzić wczesną wiosną, warto wybierać rośliny, które wolne są od chorób, nie mają przebarwień na liściach i pędach. Ślady żerowania szkodników także dyskwalifikują roślinę. Dobrze jest kupować 2 lub trzy letnie sadzonki. Dzięki temu krzew zaowocuje w następnym roku. Przed posadzeniem rośliny trzeba przygotować podłoże, odchwaścić je i zakwasić. Bryła korzeniowa powinna być włożona do ziemi nieco głębiej niż rosła w doniczce.
o posadzeniu warto uklepać glebę wokół rośliny i podlać obficie. Jesienią również można sadzić rośliny, ale wiosna to termin optymalny. Po zasadzeniu krzew wymaga pierwszego cięcia borówki amerykańskiej.
Właściwa rozstawa borówki amerykańskiej
Borówka amerykańska ‘Bluecrop’ wymaga nieco większej rozstawy, ponieważ tworzy krzewy rozłożyste. Przeważnie rośliny sadzi się w rzędzie co dwa metry. Między rzędami warto zostawić ponad 2,5 metra. Dzięki temu rośliny mają optymalne miejsce do tworzenia korony, a zabiegi pielęgnacyjne przy borówce są łatwiejsze. Rozstawa zapewnia też lepszy przepływ powietrza między pędami, co znacznie pomaga w ochronie przed chorobami.
Ochrona przed mrozem
Młode rośliny powinny być chronione przed mrozem. Jednym ze sposobów zapobiegania uszkodzeniom jest sadzenie roślin w zacisznych miejscach. Jeśli nie jest to możliwe, na plantacjach warto zrobić osłony. Do tego celu służą maty słomiane, wiklina i otuliny z gałązek świerkowych. Starsze rośliny lepiej radzą sobie z niskimi temperaturami. W okresie kwitnienia może dojść do uszkodzenia pąków kwiatowych, jeśli przyjdą silne przymrozki. W dużych sadach towarowych można zraszać rośliny w trakcie przymrozków. Paradoksalnie chroni to kwiaty przed uszkodzeniami.
Cięcie borówki amerykańskiej – krok po kroku
Borówki wymagają corocznego przycinania. Pierwsze cięcie borówki amerykańskiej powinno odbyć się zaraz po posadzeniu rośliny do gruntu. Należy skrócić wszystkie pędy o parę oczek. Pobudzi to krzewy do tworzenia nowych, owocujących gałązek.
Cięcie prześwietlające i cięcie odmładzające borówki amerykańskiej
Ten zabieg należy wykonywać co jakiś czas. Nieco częściej u odmian, które charakteryzują się gęstym pokrojem. Takim przykładem jest borówka amerykańska ‘Chandler’.
Cięcie borówki amerykańskiej ma na celu rozluźnić krzew, zapewnić odpowiedni przewiew i tworzenie nowych pędów. Zabieg cięcia odmładzającego wykonuje się na starszych plantacjach, gdzie rośliny mają powyżej 10 lat. To radykalna operacja, która polega na wycięciu wszystkich pędów tuż przy ziemi. Robi się to wczesną wiosną. Borówka szybko zacznie tworzyć nowe gałęzie, które w kolejnym roku zakwitną.
Cięcie sanitarne borówki amerykańskiej krok po kroku
Zabiegi sanitarne mają na celu pozbycie się wszystkich uszkodzonych pędów. Z rośliny usuwa się połamane gałęzie oraz te ze zmianami chorobowymi. Zapobiega to chorobom, bo patogeny mogą wniknąć w głąb roślin poprzez rany. Cięcie sanitarne wykonuje się każdego roku oraz w miarę potrzeby. Najlepszym terminem jest wczesna wiosna, kiedy roślina nie ma liści. Widać wtedy dobrze stan wszystkich pędów na krzewie.
Jak krok po kroku wykonywać przycinanie borówki?
Do przycinania używa się ostrych sekatorów. Nie powinno się ciąć innymi narzędziami. Sekator ustawia się pod kątem, ten sposób cięcia zabezpiecza rośliny przed chorobami. Powinno się ciąć poniżej zmiany chorobowej lub uszkodzenia, aby pozostawić fragment zdrowej tkanki. Intensywne cięcie borówki amerykańskie ‘Bluecrop’, ‘Chandler’ najlepiej wykonać po 4 roku od posadzenia.
Zabieg ten ma na celu odświeżenie krzewów i indukcję powstawania nowych, owocujących pędów. Wszystkie prace pielęgnacyjne przy borówkach należy wykonywać podczas suchej i słonecznej pogody. Przycinanie borówki przy dużej wilgotności powietrza lub podczas deszczu może narazić roślinę na chorobę grzybową.
Inne ważne zabiegi na plantacji borówki
Bardzo ważne jest podlewanie rośliny, ponieważ jest dość wrażliwa na niedobór wody. Jest to nader istotne podczas kwitnięcia oraz owocowania. Niedobór wody prowadzi do zrzucania kwiatów lub zawiązków owocowych. Jagody są mniejsze i kwaśne przy niedoborze wody.
Ochrona przed chorobami
Borówka amerykańska może chorować na zgorzel pędów. Jest to niebezpieczna dolegliwość wywoływana przez grzyby. Rośliny są podatne na nią, jeśli pielęgnacja borówki jest nieodpowiednia. Brak nawożenia, podlewania i właściwego pH podłoża. Najbardziej narażone są młode pędy, które mogą zamierać.
Na starszych pędach borówki amerykańskiej krok po kroku pojawiają się ciemne plamy. Zgorzel rozchodzi się po całej roślinie. Jednym ze sposobów walki z chorobą jest wykonywanie radykalnego cięcia. Przycinane powinny być wszystkie pędy ze zmianami chorobowymi. Następnie należy przeprowadzić zabieg chemiczny za pomocą zarejestrowanych w danym roku preparatów.
Szara pleśń na kwiatach borówki
Czasami na organach borówki pojawia się popularna choroba roślin ozdobnych i sadowniczych. Jest to szara pleśń wywoływana przez groźnego grzyba. Infekcję łatwo rozpoznać oraz zwalczać. Na organach, głównie na kwiatach, pojawia się puszysty, szary nalot. Podczas wilgotnej pogody pojawiają się czarne punkciki, którymi są zarodniki grzyba. Roślinę ratuje się poprzez usuwanie mocno porażonych części, następnie wykonuje się zabieg chemiczny. Trzeba szybko reagować, bo choroba krok po kroku roznosi się na inne rośliny.
Szkodniki, które uszkadzają borówki amerykańskiej
Największym zagrożeniem dla krzewów owocowych borówki są szpeciele. Jednym z nich jest szpeciel pączkowy borówki. Szkodnik przenosi się z sadzonek, kupowanie roślin z niesprawdzonych źródeł może być przyczyną infekcji. Szpeciel pączkowy krok po kroku uszkadza wszystkie pąki kwiatowe borówki amerykańskiej. Z łatwości przenosi się na inne krzewy w sadzie. Zainfekowane organy generatywne są zdeformowane, mają większy kształt i wyglądają, jakby były napuchnięte. Owad uszkadza też owoce, na skórce jagód pojawiają się specyficzne plamy. Są one szorstkie i twarde. Przypominają ordzawienie, jakie występuje na jabłkach.
Na liściach borówki może żerować pryszczarek borówkowiec. To niebezpieczny owad, który doprowadza do deformacji liści. W wyniku obecności larw pryszczarka liście skręcają się i zasychają. Owady zwalcza się, stosując insektycydy. Kupowanie roślin dobrej jakości znacznie ogranicza pojawianie się niebezpiecznych szkodników. W suche lata mogą pojawiać się kolonie mszyc, które żerują na pędach. Zwykle lokują się w okolicach kwiatów i owoców. Cięcie borówki amerykańskiej może redukować kolonie mszyc.
