Bezpieczeństwo pożarowe w budynkach mieszkalnych stanowi jedną z nadrzędnych kwestii. Odpowiednio chronią zabudowania przed pożarem, możemy czuć się bezpiecznie we własnym domu. Jak wygląda zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków w świetle aktualnych przepisów?
Dlaczego to tak istotne?
Zabezpieczenie ppoż budynków ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia możliwości uzyskania odbioru budynku, choć – oczywiście – to również bardzo istotna kwestia. Jednak nade wszystko – w zachowaniu zgodności z przepisami przeciwpożarowymi chodzi o to, by mieszkańcy zabudowań, a także okolic byli bezpieczni. W przypadku nieprawidłowości – może okazać się, że życie lub zdrowie ludzkie, a także posiadane przez mieszkańców mienie są zagrożone.
W związku z tym można wskazać na szereg regulacji na poziomie ustawowym oraz w aktach niższej rangi, określających kwestie szczególnie istotne dla zachowania maksymalnego bezpieczeństwa w przeciwpożarowego w budynkach. Ich przestrzeganie pozwala na uzyskanie optymalnej ochrony dla ludzi i budynków.
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe zabudowań a prawo budowlane
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego oraz Rady UE Nr 305/2011 (CPR)), zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków znajduje się wśród siedmiu podstawowych wymagań jeśli chodzi o obiekty budowlane stawiane na terenie Unii Europejskiej. Zgodnie ze wskazanym powyżej dokumentem, budynki muszą spełniać szereg określonych warunków, które pozwolą ograniczyć straty w razie wybuchu pożaru. Wśród wymogów tych znajdują się:
- uwzględnienie bezpieczeństwa ekipy ratowniczej (m.in. zapewnienie odpowiednio dużych wyjść ewakuacyjnych),
- takie zaprojektowanie budynku, by był on w stanie utrzymać nośność przez określony czas niezbędny do przeprowadzenia efektywnej i stosunkowo bezpiecznej ewakuacji,
- stworzenie budynku tak, by rozprzestrzenianie się ognia i związanego z nim dymu było maksymalnie ograniczone i nie utrudniało tym samym przeprowadzania akcji ratunkowej,
- projekt budynku, który pozwala na ograniczenie przenoszenia się płomieni na okoliczne budynki.
Jak widać, w regulacjach rangi międzynarodowej (a także krajowych ustawach) chodzi głównie o to, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo mieszkańcom budynków oraz ich okolic.
Warto przy tym nadmienić, że przy projektowaniu oraz budowie domów lub innych obiektów, konieczne jest uwzględnienie nie tylko przepisów przeciwpożarowych, ale również wiedzy technicznej, związanej z prawidłowym stawianiem budynków. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że zabudowania będą bezpieczne dla mieszkańców oraz otoczenia.
Dodatkowo – po zakończeniu budowy i oddaniu lokali do użytku, niezbędne jest regularne przeprowadzanie zabiegów konserwacyjnych oraz kontroli sprawności poszczególnych instalacji. Im budynek starszy – tym częściej warto sprawdzać, czy któryś z systemów nie wymaga naprawy.
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej – podstawowe założenia
Większość krajowych regulacji dotyczących zabezpieczenie przeciwpożarowego budynków znajduje się w ustawie o ochronie przeciwpożarowej. Zakres jej regulacji obejmuje między innymi ochronę życia i zdrowia ludzkiego, ale również mienia i środowiska naturalnego przez pożarami i wynikającymi z nich klęskami. Działania te są podejmowane poprzez:
- prowadzenie działań ratowniczych (z uwzględnieniem bezpieczeństwa osób ratujących i ratowanych),
- zapobieganie występowaniu pożarów m.in. poprzez prawidłowe, zgodne z regulacjami budownictwo,
- zapewnianie środków pieniężnych oraz ludzi do zwalczania pożarów.
Określające zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków przepisy rangi ustawowej tworzą również strukturę podmiotów odpowiedzialnych za ochronę przed rozprzestrzenianiem się pożarów. Wśród nich można wskazać najlepiej znane Polakom jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej oraz nieco mniej rozpoznawalne jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej. Wyżej wspomnianym jednostkom podlegają ochotnicze straże pożarne, gminna oraz powiatowa straż pożarna i inne jednostki ratownicze.
Akty wykonawcze do ustaw o zabezpieczeniach przeciwpożarowych
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej dała podstawę do stworzenia dwóch aktów niższej rangi: rozporządzenia w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, a także rozporządzenia w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych.
Dokumenty te wskazują wyraźnie listę zakazów oraz nakazów, jakie obejmuję mieszkańców (użytkowników) budynków już po ich przekazaniu prawowitym właścicielom. Można w nich również znaleźć regulacje dotyczące zasad prawidłowego przeprowadzania bezpiecznej ewakuacji w razie pożaru, a dodatkowo – szczegółowe informacje dotyczące tego, w których budynkach powinny znaleźć się wodociągowe instalacje przeciwpożarowe w postaci hydrantów wewnętrznych, ale również stałe urządzenia gaśnicze lub gaśnice przenośne.
Nieprzestrzeganie przepisów z zakresu bezpieczeństwa pożarowego może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji, w tym również brak możliwości odbioru budynku przez Państwową Straż Pożarną. Warto pamiętać, że próby uzyskania odbioru przy niezachowaniu wszystkich wytycznych to nie tylko przestępstwo, ale również bardzo duże zagrożenie dla mieszkańców budynku i okolicznych domów. Nieprawidłowości techniczne lub brak niezbędnej infrastruktury mogą sprawić, że ewakuacja byłaby utrudniona lub wręcz niemożliwa. W związku z tym warto przeprowadzać wszystkie niezbędne czynności i wdrażać rozwiązania wymagane przepisami: w ten sposób możemy zapewnić sobie i naszym najbliższym bezpieczeństwo przeciwpożarowe.
