Biedrzeniec jest stosowany w medycynie niekonwencjonalnej od wielu wieków. Oprócz własności leczniczych ma też własności kosmetologiczne. Zachwyca w kuchni, domowej apteczce, a nawet perfumerii. Wszystkie właściwości i sposób uprawy przedstawiamy poniżej. Sprawdź jak pozyskać ziarna biedrzeńca, aby na stałe zagościł w twoim domu!
Biedrzeniec — podstawowe informacje
Biedrzeniec (Pimpinella) jest rośliną należącą do rodziny selerowatych. Stosowana jest najczęściej w celach leczniczych oraz kulinarnych. Jego pochodzenie nie jest jednoznacznie określone, ale najbliżej jest mu do wschodnich obszarów Morza Śródziemnego. Właśnie tam odnotowano jedną z najpopularniejszych jego odmian, jaką jest biedrzeniec anyż.
W Polsce jest rośliną dzikorosnącą. Spotkać go możemy podczas spacerowania po łąkach, obrzeżach lasów, nieużytkach zielonych. Charakterystyczną dla niego cechą jest duża ilość maleńkich kwiatów utrzymywanych na łodydze. Występują w kolorze białym oraz jasnoróżowym. Liście od góry są pierzaste, od dołu zaś owalne z postrzępionym brzegiem. Rozróżnia się ponad 150 innych gatunków.
W Polsce najpopularniejsze z nich to:
Biedrzeniec wielki — powszechnie występująca odmiana, która osiąga nawet do 100 cm wysokości. Oprócz celów medycznych, dzięki długim i smukłym liściom, spełnia się jako dekoracja florystyczna,
biedrzeniec mniejszy — choć nie przekracza 50 cm wysokości, jest najpopularniejszą z odmian. Podobny do pietruszki, przybiera kolor biały. Zdobi go mnóstwo drobnych kwiatków,
biedrzeniec anyż — znany z oryginalnego, orientalnego aromatu. Popularny w cukiernictwie dodatek służy do wypiekania słynnych ciasteczek — anyżków. Dostępny jest również w sklepach, jako przyprawa w postaci nasion. Kryją się one w przekwitniętych pąkach kwiatów. Również wykorzystywany leczniczo.
Biedrzeniec — właściwości i zastosowanie lecznicze
Biedrzeniec jest znanym środkiem moczopędnym, przeciwzapalnym oraz rozkurczowym. W leczeniu stosuje się głównie korzenie i kłącza, które najczęściej przerabiane są na proszek bądź środki w postaci stałej i syropów. Dzięki swoim właściwościom jest używany w leczeniu kamicy nerkowej czy zapalenia pęcherza moczowego. Stymuluje pracę górnych dróg oddechowych, co ułatwia usuwanie zalegających wydzielin z płuc. Ponadto działa powlekająco na błony śluzowe, chroniąc przed chrypką. Kobiety w ciąży wspiera w laktacji, gdzie podaje się go pod postacią naparu i herbat. U mężczyzn reguluje problemy z potencją.
Na bóle i skurcze menstruacyjne polecany jest biedrzeniec anyż. Substancje czynne przenoszone są głównie w olejkach. Pomaga również rozluźnić mięśnie gładkie jelit oraz uregulować wzdęcia. Pod tym względem ma działanie silniejsze niż powszechniej stosowany koper włoski. Z kolei z biedrzeńca wielkiego wytwarza się płyny do płukania ust. Wyciąg z niego wspomaga leczenie chrypki, kaszlu i chorób górnych dróg oddechowych. Niweluje świerzb i choroby roztoczowe.
Wyróżnia się też właściwości antyseptyczne i bakteriobójcze. Nada się do regularnego odkażania głębokich ran, ropni i ciężko gojących się ran skórnych. W tym trądziku i wyprysków.
Właściwości lecznicze anyżu wielkiego i mniejszego kryją się głównie w kłączach i korzeniach. Należą do nich olejki lotne, saponiny oraz gorycze. W ziarnie biedrzeńca anyżu znajdziemy za to olejki eteryczne (estragol, dianetol, aldehyd anyżowy), proteiny i sterole.
Biedrzeniec w dermatologi
Substancje zawarte w korzeniach wykazują działania wyciszające. Szczególnie koją podrażnioną skórę, na której pozostaje efekt laminacji. Biedrzeniec hamuje rozwój nieprzyjemnych problemów skórnych. Popularną formą są okłady przykładane do ran i opatrunki na miejsca pokryte świerzbem. Wspiera również skórę w walce z nadmierną produkcją sebum, delikatnie ją wysuszając.
W domowym zaciszu możemy przygotować kąpiel w naparze z korzeni. Oprócz leczniczej właściwości na skórę wpłynie pozytywnie na kondycję włosów. Potrzebne do tego będą:
2-3 cm korzenia biedrzeńca
0,5 l wody
Korzeń gotujemy w wodzie przez 10 minut pod przykryciem. Doprowadzamy do wrzenia wywaru. Do wody w wannie, która powinna mieć więcej niż 40°C, dolewamy powstały środek.
https://www.pexels.com
Biedrzeniec a układ pokarmowy
Biedrzeniec ma korzystny wpływ na cały układ pokarmowy. Dzięki zawartym w nim anetolu wspomaga trawienie i eliminuje gazy. Nawet w sytuacji zatrucia alkoholem jest często podawany jako lek przeciw nudnościom. Wspomaga perystaltykę jelit, uwalniając od wzdęć i zaparć. Reguluję procesy trawienne i zmniejsza zgagę po przejedzeniu. Ważną właściwością leczniczą jest usuwanie pasożytów zalegających w jelitach. Do tego celu spożywa się napar w odpowiednich cyklach. Wywar pije się codziennie przez 10-14 dni. Kolejnym krokiem jest tygodniowa przerwa i powrót do codziennego picia przez następne 10 dni. Cykl ten można powtarzać w zależności od potrzeby.
Biedrzeniec — przeciwwskazania do stosowania
Choć nie jest rośliną niebezpieczną, jego nadmiar może szkodzić. Przede wszystkim odradza się stosować go przez kobiety w zaawansowanej ciąży oraz dzieci do 12. roku życia. Nadmierna konsumpcja prowadzi do podwyższenia temperatury ciał. Przyczynia się do odwodnienia organizmu i uszkodzenia nerek.
Przedawkowanie objawia się rozdrażnieniem układu pokarmowego. Skutkiem ubocznym jest rozszerzenie naczyń krwionośnych a w ostateczności uszkodzeniem narządów wewnętrznych. Odradza się bezpośrednią ekspozycję na słońce po spożyciu jakiejkolwiek formy biedrzeńca. Zawarta w nim furanokumaryna, w połączeniu z promieniami słonecznymi, może doprowadzić do reakcji skórnych i przyczynić się do powstania przebarwień.
Kiedy unikać stowowania?
Skutki uboczne mogą nieść poważne konsekwencje zdrowotne. Zażywanie ziela powinno się skonsultować z lekarzem, jeśli choruje się na:
nieżyt żołądka,
stan zapalny jelit,
nieżyt nerek,
chorobę wrzodową żołądka,
chorobę wrzodową dwunastnicy,
nadciśnienie,
choroby układu krwionośnego.
Biedrzeniec w suplementacji dzieci
Stosowanie biedrzeńca u dzieci pozostawia tyle kontrowersji co u kobiet w ciąży. Specjaliści odradzają podawanie go u dzieci poniżej 12. roku życia. Może prowadzić do ciężkiej niewydolności nerek lub uszkodzenia wątroby, przez związki w nim zawarte. Inaczej jest w sytuacji, kiedy chodzi o suplementację. Wywar z anyżu można zastosować, aby wspomóc leczenie przeziębienia. Olejki eteryczne zawarte w ziarnach anyżu udrożnią drogi oddechowe i zapewnią spokojny sen dziecka. Popularny jest napój przygotowany na bazie suszonych ziaren anyżu. Nasiona ziół zalewa się wrzącym mlekiem i parzy pod przykryciem. Po nieznacznym obniżeniu temperatury należy dodać miód. Tak powstały roztwór wspomaga leczenie przeziębienia pochodzącego od bakterii.
Biedrzeniec — wymagania pod uprawę
Patrząc na właściwości wiele osób, czuję się zachęconych do uprawy anyżu we własnym domu. Niska, rozłożysta roślina będzie dobrym uzupełnieniem dla każdej działki. Przemawiają za tym piękne delikatne kwiaty, jak i myśl o orientalnie pachnącym ogrodzie. Aby robić to z powodzeniem, trzeba spełnić odpowiednie warunki do wzrostu rośliny. Po pierwsze zapewnić mu należy miejsce bogate w dostęp do promieni słonecznych. Powinno być ciepłe i osłonięte przed wiatrem. Wymagane jest podłoże o pH 6,0-6,07, bogate w minerały. Jednocześnie powinno być lekkie i przepuszczające. Ziemię przed wysiewem zaleca się użyźnić kompostem.
Najpowszechniej w warunkach domowych uprawia się anyż. Jest rośliną jednoroczną, wysiewaną bezpośrednio do gruntu z ziaren. Siew z ziaren biedrzeńca anyżu rozpoczyna się wczesną wiosną, w marcu lub kwietniu. Odstępy 20-40 cm powinny zapewnić swobodny wzrost. Pierwsze kiełki są widoczne po około 14 dniach. Jako że jest to delikatna roślina, powinno zapewnić się ziarnu wzrost w temperaturze 20-25°C. Najlepiej do tego celu użyć włókniny, którą okrywamy miejsce wysiewu do czasu wykiełkowania.
Anyż lubi wilgotną glebę szczególnie latem. Dobrze przekopane podłoże zapewni przepustowość i równomierną irygację. Największe zapotrzebowanie na wodę roślina ma tuż przed zbiorami owoców.
https://www.pexels.com
Zbiory — ziarno jako owoc anyżku biedrzeńca
Dojrzałą, w pełni wykształconą roślinę ścinamy. Trzeba wyczuć odpowiedni moment, aby zbiory nie poprzedziło samoistne osypywanie się. Jeśli wysiew odbył się zgodnie z początkiem wiosny, zbiory możemy rozpocząć późnym latem lub wczesną jesienią. Ścięte rośliny rozkładamy w suchym miejscu, aby owoce biedrzeńca się wysuszyły. Owoce anyżku biedrzeńca kształtem przypominają gwiazdki, w których promieniach osadzone są nasion. O całkowitym wyschnięciu możemy mówić, kiedy z łatwością się kruszą. Następnie pozbywamy się łusek. Oczyszczone nasiona przechowuje się w szczelnym pojemniku i suchym miejscu.
Nasiona ziół anyżu jest wykorzystywane w kuchni. Oprócz walorów smakowych oddaje aromat. Przygotowuje się z niego alkohol, tzw. absynt. Niezwykle popularny w krajach śródziemnomorskich. Zmielone ziarna dodaje się do potraw czy też wypieków. Olejek uzyskany drogą destylacji wzbogaca smak kawy i herbaty. Zaskoczeniem dla wielu może być fakt, że liście anyżu nadają się do parzenia herbat oraz sporządza sałatek.
Od strony medycznej ma właściwości lecznicze chorób górnych dróg oddechowych. Łagodzi bóle migrenowe i działa rozkurczowo. Udrażnia zatkany nos, ułatwiając zasypianie. Stosowany jest także w aromaterapii i inhalacjach pobudzających odkrztuszanie. U małych dzieci łagodzi kolkę, usuwając nadmiar gazów zalegających w jelitach. W końcu sami Grecy mają w zwyczaju popijać nalewkę anyżową do obiadu. Wierzą bowiem, że wspomoże ona metabolizm po sytym i tłustym obiedzie.
