Bożodrzew – opis rośliny, występowanie, sadzenie, pielęgnacja, uprawa, zastosowanie

Bożodrzew znany jest również pod nazwą ajlant. Roślina ta zaliczana jest do rodziny biegunecznikowatych (Simaroubaceae), są to drzewa liściaste. Do tej samej rodziny przyporządkowane jest również około dwudziestu rodzajów, w których znajduje się około stu dziesięciu gatunków roślin. W tej grupie znajdują się rośliny, które zawierają gorzkie substancje, oraz mają działanie przeciwwirusowe, jak i antymalaryczne. Przez to bardzo często mają swoje zastosowanie w przemyśle medycznym. Dużym plusem jest to, że rośliny te posiadają działanie owadobójcze.

Bożodrzew (łac. Ailanthus) – opis rośliny

Warto wiedzieć, że najbardziej popularnym i rozpowszechnionym w uprawie gatunkiem jest bożodrzew gruczołkowaty – Ailanthus altissima. Nazywany jest ajlantem gruczołowatym, bożodrzewem japońskim i chińskim. To drzewo może dorastać nawet do trzydziestu metrów wysokości.

Poskręcane liście w kształcie tych paproci, wyrastają na czerwonych albo zielonych gałązkach. Charakterystyczny dla tego gatunku owoc rosnący w gronach przypomina płaski strąk grochu, ale tutaj tylko jedno nasionko wystaje spod skorupki i jest umieszczone na środku powierzchni strąka.

To właśnie owe nasiona są najpiękniejszymi ozdobami roślin. Zwłaszcza jesienią, ponieważ wtedy zmieniają swój kolor z zielonego na czerwony. Liście bożodrzewów są ułożone skrętolegle na pędach. Są bardzo dużej wielkości, ponieważ potrafią osiągnąć nawet do osiemdziesięciu centymetrów długości. Nie są one parzystopierzastozłożone. Jeden taki liść składa się aż od piętnastu do dwudziestu pięciu jajowatolancetowanych listków. Owe listki mogą osiągnąć do około dwunastu centymetrów długości, które od spodu są sino-niebieskie, natomiast z wierzchu ciemnozielone.

Przy podstawie każdego listka znajdują się ząbki z gruczołkami, które po roztarciu wydzielają brzydki, nieprzyjemny zapach, co jest ich charakterystycznym elementem. Natomiast jeśli chodzi o bożodrzew japoński, to wytwarza on obu- lub jednopłciowe kwiaty, które dorastają do około trzydziestu centymetrów długości, gdy są zebrane w gęste, wiechowate kwiatostany. Ich owocami są dorastające do czterech centymetrów długości skrzydlaki. Bardzo często drzewo to jest mylone z sumakiem octowcem.

Historia bożodrzewu

Pierre Nicolas le Cheron d’Incarville (pierwszy Europejczyk znany z przekazów, który ujrzał bożodrzew, francuski misjonarz i botanik) został wysłany do Pekinu w 1740 roku. Cesarz Qianlong z dynastii Qing był głęboko poruszony widokiem mimozy i zezwolił jezuitom na wejście do królewskiego ogrodu. Ten misjonarz może być pierwszym, który wyśle do Europy nasiona roślin takich jak Ailanthus altissima.

W 1751 r. Bernard De Jussieu z Królewskich Ogrodów Paryża zdobył w ten sposób część nasion świętej rosy. Resztę wysłał do dwóch ogrodów botanicznych w Anglii. W 1768 roku Philip Miller, główny ogrodnik Chelsea Physics Garden w Londynie, opisał gatunek jako Toxicodendron altissimum. W 1788 roku francuski botanik sklasyfikował ją jako Ailanthus altissima i nazwał ją Ailanthus altissima. Znacznie później, aż do 1916 roku, Amerykanin Walter T. Swingle, udowodnił, że Miller nadał tę nazwę wcześniej i jako pierwszy użył obecnej łacińskiej nazwy gatunku – Ailanthus altissima.

Bożodrzew  –  występowanie

Naturalnie występuje w tropikalnych częściach Azji i Australii aż siedem gatunków bożodrzewu. Ajlant chiński, jak sama jego nazwa wskazuje, rośnie w naturalnych warunkach w Chinach. Jest tam już od setek lat. Należy jednak pamiętać, że w wielu obszarach, w tym i w Polsce, bożodrzew uważany jest za gatunek inwazyjny.

Spowodowane jest to zdziczeniem, z powodu tak dobrego przyjmowania się. Uważa się, że przez niepohamowaną ekspansję szkodzi w naszym kraju jego naturalnej florze. Z tego właśnie powodu, jest to jedyny gatunek w Polsce, który można ścinać bez uzyskania pozwolenia. Ustawa o ochronie przyrody, ustanowiona w 2004 roku zakazuje wprowadzenia do środowiska bożodrzewu, ale także jego przemieszczania się w środowisku naturalnym. Natomiast od 2012 roku jego posiadanie, import, reprodukcja, jak i sprzedaż wymagają uzyskania specjalnego zezwolenia na to od Urzędu Ochrony Środowiska. Nieprzestrzeganie powyższych ograniczeń przewidzianych w owej ustawie o ochronie przyrody jest przestępstwem oraz może podlegać karze grzywny, a nawet aresztu.

Wyselekcjonowane odmiany bożodrzewu

Istnieje kilka wyselekcjonowanych odmian bożodrzewu:

  • Aucubaefolia – o żółto nakrapianych liściach,
  • Erythrocarpa – klon żeński o wyraźnie czerwonych owocach,
  • Hongye – o żywoczerwonych młodych liściach,
  • Metro – klon męski o bardziej zwartej koronie,
  • Pendulifolia – liście większe, przewieszające się na końcach,
  • Purple Dragon – klon żeński o wyraźnie czerwonych owocach.
Liście Bożodrzewa na gałęziach
https://pixabay.com

Bożodrzew – sadzenie

W pierwszej kolejności powinniśmy pamiętać by zadbać o to, aby bożodrzew rozwijał się w odpowiednio przygotowanym dla niego podłożu. By tego dokonać najlepiej jest zasadzić go na żyznych, wystaczająco głębokich i wilgotnych glebach, które posiadają odczyn zasadowy.

Warto również pamiętać żeby były one bogate w wapno. Pod żadnym pozorem nie mogą one mieć odczynu kwasowego, ani być być podmokłe oraz okresowo podlewane. Najlepsze dla tej rośliny będzie lekko zacienione lub nasłonecznione miejsce. W Polskich warunkach klimatycznych ajlant nie jest całkowicie odporny na mróz, jego strefa mrozoodporności wynosi 6b. Na takie warunki szczególnie wrażliwe są młode okazy, jak i jednoroczne pędy, które słabo drewnieją jesienią i mogą na zimę przemarzać.

Dlatego też najlepiej sadzić tą roślinę w zachodnich, najcieplejszych rejonach naszego kraju. Co prawda liście rozwijają się dopiero późną wiosną, lecz niestety nawet najsłabsze, wiosenne przymrozki mogą doprowadzić do ich zniszczenia. Bożodrzew można sadzić jako soliter (pojedynczo sadzone drzewo na otwartym terenie) w szczególnie eksponowanych miejscach albo w niewielkich, luźnych grupach, na otwartych, dużych przestrzeniach. Owe drzewo liściaste najlepiej wygląda na dużych trawnikach, by mogła się swobodnie rozrastać. Aljant polecany jest również do dużych ogrodów przydomowych, jak i do zieleni osiedlowej lub publicznej oraz do parków. Idealnie nadaje się do sadzenia na terenach przemysłowych i w dużych miastach ze względu na dużą wytrzymałość na zanieczyszczenia powietrza i suszę.

Cena bożodrzewca nie jest wysoka. Należy pamiętać natomiast, że ajlanty mogą być dostępne w różnych cenach, które są zależne od dostawców, wielkości sadzonki oraz gdzie ją kupimy. Jednak z reguły bożodrzew nie kosztuje więcej niż około dwadzieścia pięć złotych.

Bożodrzew – pielęgnacja i uprawa

Bożodrzew jest dość mało wymagającą rośliną. Wystarczy, że zadbamy o to by zasadzić ją w odpowiednim miejscu, nie pozostaje nam wiele do roboty. Tylko przez kilka pierwszych lat będziemy musieli zadbać o to, kiedy oraz w jakiej częstotliwości przeprowadzić potrzebne jej zabiegi pielęgnacyjne.

Natomiast, gdy nie zapewniliśmy bożodrzewowi odpowiedniego rodzaju gleby to powinniśmy przeprowadzić zabieg jej wapnowania. Nie możemy tylko zapomnieć o podlewaniu, jak i nawożeniu tej młodej rośliny, co z pewnością pomoże w jej lepszym rozwijaniu się.

Podlewanie powinno być przeprowadzane przez nas regularnie, zwłaszcza w czasie upałów i w pierwszym roku jej uprawy. Jeśli nie zapomnimy o żadnym z powyższych kroków to możemy być spokojni o przebieg uprawy. Nie powinny pojawić się przy niej żadne większe problemy. Jest to idealna roślina dla miłośników upraw, jak i tych, którzy się na tym nie znają, a zależy im na utrzymaniu rośliny w dobrym stanie. Jest to jedno z najprostszych drzew do uprawy jak i pielęgnacji. Idealnie wpasuje się do każdego ogrodu, a jej wygląd i kolorystyka zachwyci wielu.

Rozmnażanie rośliny

Jeśli chodzi o rozmnażanie to może ono następować podczas rozmnażania generatywnego poprzez wysiew nasion oraz wegetatywnie przez odrosty korzeniowe. Te drugie drzewo wytwarza bardzo łatwo po każdym uszkodzeniu korzeni lub części nadziemnej bądź sadzonki korzeniowe (są to fragmenty korzeni), które sadzone są w skrzyniach inspektowych, a po dwóch lub trzech sezonach przesadza się je do gruntu.

Ponadto rośliny te dobrze znoszą przesadzanie, ale najlepiej jest robić to wiosną, gdy liście jeszcze nie zaczęły swojego procesu rozwoju. Bożodrzew należy do drzew krótkowiecznych, rzadko jest starszy niż pięćdziesiąt lat. Jest on gatunkiem bardzo ekspansywnym, wytwarza nie tylko dużą ilość nasion, ale także odrosty korzeniowe, które bujnie wyrastają po ścięciu danego drzewa. Cechuje się ono również ogromnym tempem wzrostu, potrafi urosnąć nawet do dwóch metrów rocznie u młodych roślin.

Owoce Bożodrzewa
https://pixabay.com/

Bożodrzew – zastosowanie

Zastosowanie ajlantów niestety jest dosyć ubogie, traktowane jest raczej jako roślina ozdobna. Z kory robi się odwar, wykorzystuje się go jako płukanka na grzybicę jamy ustnej, przełyki i przyzębia, jak i w paradentozie. Przymoczki, inaczej okłady z wywaru, w tym przykładzie nasączone odwarem z kory drzewa są pomocne w leczeniu grzybic, owrzodzeń i ran, pęknięć skóry i sutków, owrzodzeń podudzi oraz żylaków odbytu. Natomiast sok żywiczny stosowany jest do produkcji pokostów.

Warto wspomnieć, że przymoczki robi się również z odwaru ze świeżych pędów bożodrzewu, mają one podobne działanie, jak te przymoczki nasączone odwarem z kory. Ciekawym faktem jest również to, że drewno owych roślin stosowane jest przy produkcji papieru, jak i w meblarstwie. Natomiast liście wykorzystuje się przy hodowli jedwabników. Aljant jest również surowcem lekarstwem o właściwościach bakteriobójczych, bakteriostatycznych, przeciwskurczowych oraz przeciwgorączkowych.

admindo

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.