Brunatna plamistość liści pomidora jest wywoływana przez grzyby. Pierwsze objawy infekcji pojawiają się na najstarszych liściach, następnie, krok po kroku, grzyb poraża młodsze liście. Są to żółte plamy o różnej wielkości. Na początku mogą być niewielkich rozmiarów, ale w miarę postępowania choroby, plamy stają się większe. Po pewnym czasie zajmują całą blaszkę liściową. Następne plamy widoczne są na młodszych liściach. Żółte plamy z czasem brązowieją, a tkanka w środku staje się martwa.

Objawy brunatnej plamistości na liściach pomidora

Uszkodzone liście sprawiają, że roślina traci zdolność przeprowadzania fotosyntezy. W przypadku silnego porażenia roślin, na plamach zaczyna pojawiać się grzybnia. Początkowo jest ona barwy szarawej, później ciemnieje. Podczas dużej wilgotności na puszystej pleśni zaczynają pojawiać się czarne punkciki. To nic innego jak zarodniki grzyba, które będą źródłem infekcji wtórnej.

Plamy na liściach pomidora mają charakterystyczne rozmyte brzegi. To ważny objaw, który pozwala rozróżnić chorobę. Kolejnym symptomem typowym dla brunatnej plamistości pomidorów jest to, że zainfekowane liście nie odpadają. Są żółte i zwisają z rośliny. Duże nasilenie choroby może powodować zasychanie i zamieranie kwiatów. Kwiaty i zawiązki owoców będą odpadać. Roślina nie wyda plonu albo będą to niskiej jakości owoce.

Porażone krzaczki odznaczają się dużo mniejszym wzrostem niż zdrowe osobniki. Plamy na liściach pomidora są zawsze sygnałem, że roślina choruje. Czasem mogą być to choroby nieinfekcyjne, np. niedobory minerałów. Niedobory i choroby nieinfekcyjne z łatwością można leczyć, stosując nawozy do roślin lub preparaty dolistne. Choroby grzybowe zwalcza się przy pomocy środków ochrony roślin. Z tego powodu każde plamy na liściach powinny być prawidłowo i szybko zidentyfikowane. Po ustaleniu przyczyny kolejnym krokiem jest wyeliminowanie jej.

Jak i kiedy dochodzi do infekcji brunatną plamistością liści pomidora?

Grzyb wytwarza liczne zarodniki, które mogą być przenoszone przez krople wody, powietrze lub zwierzęta. Zarodniki konidialne znajdują się licznie w puszystej grzybni patogenu. Zdarza się, że człowiek przenosi strzępki grzyba poprzez niezdezynfekowane narzędzia podczas prac pielęgnacyjnych. Grzyb zimuje na resztkach roślinnych. Pozostawione liście są źródłem infekcji wtórnej w roku kolejnym. Uważa się, że zarodniki mają zdolność zakażać nawet 8 miesięcy.

Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza oraz temperatura 25 stopni Celsjusza. Do zakażenia i rozwoju choroby dochodzi, gdy wilgotność powietrza będzie wyższa niż 85%. W uprawie polowej takie wartości zdarzają się rzadko. Problem może wystąpić podczas długich okresów deszczów. Rośliny w dobrej kondycji lepiej znoszą wystąpienie choroby. Z tego względu ważne jest podlewanie i stosowanie nawozów do roślin. Środki ochrony roślin powinno się stosować tylko, gdy choroba występuje w dużym nasileniu. W szklarniach brunatna plamistość występuje często i może być poważnym problemem.

Ochrona pomidorów przed brunatną plamistością liści

Choroba jest bardzo niebezpieczna w uprawie pod osłonami. Główne szkody wywołuje w szklarniach. W gruncie jej przebieg zależy od wielu czynników. Ochrona upraw powinna skupić się głównie na działaniach profilaktycznych. Niedoprowadzenie do zakażenia nie musi być trudne. Najważniejsze jest, aby pomidory były w dobrej kondycji.

W uprawach szklarniowych stosuje się preparaty, ale tylko interwencyjnie. Nowoczesna uprawa nie przewiduje stosowania środków ochrony roślin w sposób zapobiegawczy. Korzystne jest to jedynie w przypadku wystąpienia objawów. Najważniejszym zabiegiem jest dokładna dezynfekcja szklarni, narzędzi, przejść i samych zagonów.

Podłoże powinno być często wymieniane i odkażane. W nowoczesnych budynkach odkaża się regularnie całe powierzchnie. Krok po kroku powinno się dezynfekować każde miejsce, jeśli brunatna plamistość wystąpi pod osłonami. Następnie zaleca się stosowanie dopuszczonych do obrotu preparatów.

Dlaczego rośliny szklarniowe są bardziej narażone na wystąpienie tej niebezpiecznej choroby?

W szklarni panują specyficzne warunki. Występuje tam większa wilgotność powietrza i optymalna temperatura, zarówno dla pomidorów, jak i dla grzybów chorobotwórczych. Dezynfekcja narzędzi jest bardzo ważna w uprawie polowej, amatorskiej i towarowej. Dzięki temu nie przenosi się chorób z rośliny na roślinę. Kluczowa jest także dokładna lustracja roślin, jeśli zauważy się pierwsze oznaki na najstarszych liściach, trzeba działać.

Dzisiaj stawia się na uprawę odmian odpornych, czyli takich, które radzą sobie z porażeniem przez grzyba. Należy jednak zaznaczyć, że patogeny również mutują i stają się bardziej zaraźliwe. Pierwsze, najstarsze liście, na których wystąpią plamy, powinny być odrywane i utylizowane. W miarę możliwości najlepiej je spalić. Nie wolno kompostować roślin z widocznymi objawami choroby.

W szklarniach bardzo ważna jest odpowiednia rozstawa między roślinami. Zachowując odstęp, sprawia się, że między pomidorami jest lepsza cyrkulacja powietrza. Priorytetowe jest, aby odpowiednio zidentyfikować chorobę. Objawy niedoborów nawozu też mogą powodować podobne plamy na liściach. Inne kroki trzeba podjąć w przypadku niedoborów, a inne kroki w przypadku chorób grzybowych.

Pielęgnacja pomidorów krok po kroku

Pomidor przybył do nas z Ameryki Południowej, jest więc rośliną ciepłolubną. W Polsce uprawiany jest chętnie, dostępne są nasiona różnych odmian. Można go samodzielnie hodować z siewu lub kupić gotowe sadzonki. Uprawa z nasion jest bardzo prosta.

Zimą wysiewa się je do doniczek lub pojemników, a wiosną rozsada jest gotowa. Pomidory powinny być sadzone dopiero pod koniec maja. Jest to roślina bardzo wrażliwa na przymrozki. Jeśli trafi do gruntu wcześniej, przemarznie. Do prawidłowego wzrostu pomidory wymagają żyznej i próchnicznej gleby o lekko kwaśnym odczynie.

Przed posadzeniem roślin do gruntu warto, stosując nawozy do roślin, zmienić pH na właściwe. Podłoże powinno być wolne od chwastów i nasion traw. Nieproszone rośliny będą stanowić konkurencję dla pomidorów, zwiększać wilgotność powietrza i mogą być źródłem infekcji. Z tego powodu należy bezwzględnie utrzymywać ziemię wolną od innych roślin i nasion traw.

Gdzie sadzić pomidory?

Pomidor jest rośliną z rodziny psiankowatych, do tej samej rodziny należy papryka, bakłażan i ziemniaki. Gatunki te są atakowane przez te same grzyby. Z tego względu nie powinny rosnąć koło siebie. Zaleca się stosować przerwę w uprawie tych warzyw, na tym samym polu.

Pomidory można uprawiać w dużych doniczkach, trzeba jednak pamiętać o regularnym podlewaniu i ostrożnym nawożeniu. Nawozy stosuje się przez cały okres wegetacyjny rośliny, zaczynając parę tygodni po posadzeniu. Najlepiej wykorzystywać organiczne nawozy do roślin. Są bezpieczne dla środowiska i dla pomidorów, nie powodują zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych.

Korzystnie działają także nawozy do roślin w postaci płynnej. Właściwie odżywione i nawodnione pomidory będą odporniejsze na choroby i szkodniki. Rośliny mogą też rosnąć na podłożu wzbogaconym w kompost lub obornik. To naturalne nawozy do roślin, które wpływają korzystnie nie tylko na pomidory, ale też na glebę. Kompost to wspaniały dodatek do podłoża, zwiększa żyzność, polepsza dostęp do wody i powietrza. Obornik to dobry nawóz dla pomidorów, po jego zastosowaniu pomidory można posadzić dopiero po dwóch latach. Na jedynym metrze mogą rosnąć maksymalnie 4 rośliny. Zachowywanie odpowiedniej rozstawy jest bardzo ważne. Ma to znaczenie nie tylko dla wybarwiania się owoców, ale też pozwala utrzymać pożądaną wilgotność powietrza.

Jak podlewać i nawozić pomidory w sposób właściwy?

Pomidory nie znoszą być podlewane po liściach. Woda powinna trafiać jedynie do korzeni rośliny. W szklarniach ten problem łatwo wyeliminować — stosuje się podlewanie kropelkowe. W uprawie amatorskiej trzeba uważać, aby nie zmoczyć delikatnych liści rośliny. Optymalnie nawadnia się rośliny raz na tydzień, ale podczas upałów trzeba robić to częściej. Naturalne nawozy do roślin można stosować raz w tygodniu lub dwa razy. Mineralne nawozy podaje się rzadziej. Roślina ma duże zapotrzebowanie na azot, fosfor i wapń. Nadmiar nawozu może być szkodliwy i powodować plamy na liściach pomidora, które łatwo pomylić z chorobą.

Inne choroby występujące na liściach pomidora

Częstą i groźną chorobą pomidorów jest zaraza ziemniaka na pomidorze. Jest również wywoływana przez grzyby, w przypadku dużego nasilenia może całkowicie zniszczyć uprawę. Plamy na liściach pomidora są brunatne i szybko się powiększają. Na blaszkach liściowych pojawiają się aksamitne wykwity grzybni. Podobne objawy zauważa się na owocach. Są one słabo wybarwione z licznymi brunatnymi plamami. Choroba krok po kroku infekuje wszystkie rośliny w uprawie, sprzyja jej niska temperatura i wysoka wilgotność.

Alternarioza pomidora to dość powszechna choroba, która objawia się wystąpieniem małych plamek na liściach. Zmiany chorobowe szybko postępują, są to drobne i czarne kropeczki. Przy dużym nasileniu choroby, plamki zlewają się ze sobą. Roślina bardzo szybko więdnie. Na owocach zauważalne są brunatne przebarwienia, tkanka się zapada. Owoce nie nadają się do spożycia.

Zapobieganie wystąpieniu tych chorób jest bardzo podobne jak w przypadku brunatnej plamistości. Należy zbierać i utylizować resztki roślinne, unikać chwastów i nasion traw w podłożu. Stosuje się nawozy do roślin i środki ochrony, jeśli choroba wystąpi w uprawie.