Nie da się ukryć, że problemy z alkoholem, są wśród naszych rodaków dość popularne. Często sięgamy po jedno piwo, by odreagować po cały dniu, potem kolejne i kolejne, aż w końcu zaczyna nam tego brakować. Mimo że podświadomie staramy się myśleć iż to my decydujemy kiedy po alkohol sięgnąć, jesteśmy w ogromnym błędzie. Problem ten wymaga szczególnego nagłośnienia, gdyż podstępnie wkrada się on do domów, w którym mieszkają dzieci. Pijani rodzice mogą być dla dziecka niezwykle traumatycznym doświadczeniem, które pozostawi ślady w psychice na długi czas, a także przekaże negatywne wzorce. Jak więc wygląda pijany rodzic oczyma dziecka?
Dzieci urodzone w rodzinach alkoholowych
Dziecko jest niezwykłym darem dla rodziców i owocem miłości ich związku. Jednak nie każdy potrafi to docenić. Dzieci rodzące się w rodzinach alkoholowych, dostają na start pewne wyposażenie, w postaci odpowiedniej odporności, aktywności, a także siły reakcji. Rozwijając się obok pijanych rodziców, nie mogą liczyć na wsparcie mniej lub bardziej stałe, gdyż w momencie uzależnienia od alkoholu, rodzice nie mają czasu zastanawiać się i pilnować swojej pociechy.
Wszystko jest więc uzależnione od indywidualnych możliwości dziecka. Wówczas, w przypadku takich rodzin, można mówić o pewnych trendach i tendencjach, a także skłonnościach, które są mniej lub bardziej nie sprzyjające. Nie mniej jednak, pijani rodzice oczyma dziecka, stanowią zagrożenie i nie dają niezbędnego poczucia bezpieczeństwa i miłości. Wówczas u dziecka mogą rozwinąć się różne dolegliwości, związane ze zdrowiem psychicznym i przebytymi doświadczeniami.
Uraz ostry u dzieci z rodzin alkoholowych
Jak dzieci reagują na pijanych rodziców? Otóż zwykle kończy się to pewnymi urazami, skazami, które zostają w ich psychice. W przypadku pojedynczego, doświadczenia, noszącego znamiona traumy, doświadczenia bólu, przemocy, a nawet seksualnych nadużyć, możemy mówić o urazie ostrym.
Rzeczywistość jednak nie da się zamknąć w schematy i takie zdarzenia mogą mieć miejsce nawet w przypadku przykładnych, katolickich rodzin, jednak ryzyko ich wystąpienia w rodzinach alkoholowych jest o wiele większe. Rodzice pod wpływem alkoholu, mają większe skłonności do przemocy, a także innych nadużyć, nawet względem siebie. Upojenie alkoholowe, sprzyja więc zaostrzeniu tego typu zdarzeń.
Dziecko będąc naocznym świadkiem przemocy, doświadcza wielu emocji. Są to np.:
- przerażenie.
- ból psychiczny.
- obawa o życie swoje i bliskich.
- rosnący bunt.
- nienawiść.
Zdarza się, że nawał takich odczuć, może przerosnąć możliwości dzieci i doprowadzić do asymilowania uczuć. Wówczas zostają one wyparte i odcięte. Dzieci widząc pijanych rodziców, uciekają w świat odrealniony i znieczulenie, które ma stanowić jeden ze środków obronnych.
Uraz rozmyty u dzieci z rodzin alkoholowych
Jest to drugi typ urazu, który odpowiada na pytanie: jak dzieci reagują na pijanych rodziców? Cała sytuacja wydaje się im nierealną sceną z filmu. Nie widzą więc niczego wyraźnie i odpowiednio ostro, jednak towarzyszą im uczucia niepokoju, chaosu i bezradności. Ciągle odczuwają brak harmonii i porządku, a także obawiają się nieprzewidywalności sytuacji, co oznacza, że muszą ciągle być gotowe do obrony.
Nie jest tajemnicą, że dziecko stale się uczy i potrzebuje czegoś w rodzaju przewodnika, który podpowie mu co jest dobre, a co złe, co jest zimne, a co jest gorące. Musi wiedzieć, gdzie może zwrócić się po pomoc i wskazówki.
Niestety w rodzinie alkoholowej, dziecko nie może na to liczyć. Sytuacje zdarzają się szybko i nikt nie jest wstanie przewidzieć, jakie będą skutki następnego zdarzenia. Nikt dziecka też nie wysłucha i nie pocieszy. Obietnice dane przez rodziców zwykle kończą się fiaskiem, co pozostawia w dziecku lukę, niezrozumienie, dlaczego dzieje się tak, a nie inaczej.
Życie w ciągłym chaosie sprawia, że dziecko całkowicie stara się oderwać od rzeczywistości, gdyż jest ona dla niego zbyt nieprzewidywalna i najprościej rzecz ujmując – przerażająca. Ucieka więc w książki, muzykę i świat fantazji. Towarzyszy mu poczucie bezradności i bezsilności w starciu z trudną rzeczywistością, więc dziecko kreuje własny bezpieczny świat, czyli tak zwaną rzeczywistość złudną. W ten sposób dziecko akceptuje i dostosowuje się do sytuacji, które daleko odbiegają od normy. Pijani rodzice, nie stanowią bezpiecznej przystani, a jedynie coś, od czego należy trzymać się z daleka.
Postawa obronna u dzieci z rodzin alkoholowych
Okazuje się, że wbrew obiegowym przekonaniom, dzieci z rodzin, gdzie życie zdominowane jest przez alkohol, wcale nie muszą uczyć się gorzej, wręcz przeciwnie, mogą być błyskotliwymi uczniami i dostawać najlepsze oceny. Zrobią wszystko, by nie dać po sobie poznać, że na co dzień widzi pijanych rodziców.
W przyszłości takie dzieci, wcale nie muszą mieć mniejszych sukcesów zawodowych, wręcz przeciwnie, mogą zajmować wysokie stanowiska. Mogą także zażegnać niepewność i wycofanie, jednak jest to tylko nakładana maska, na urazy, które były częścią życia dziecka w przeszłości.
Warto jednak przyjrzeć się temu o wiele bliżej, gdyż dzieci z rodzin, w których występuje problem alkoholowy doświadczają negatywnych uczuć i emocji w znacznie większym zakresie, niż dzieci z rodzin, w których takie sytuacje nie występują.
Ich dzieciństwo obarczone jest ciągłym lękiem, nieodłącznym napięciem, dezorientacją i samotnością. Wówczas w okresie dorastania, można zauważyć ukształtowanie się u takich dzieci postawy życiowej, nazywanej postawą obronną. Pijany rodzic oczyma dziecka to zagrożenie, postawa obronna, jest więc środkiem zapobiegawczym. To całkowite przeciwieństwo otwartości, ufności i aktywności. Postawa obronna to zastygnięcie, zamknięcie i napięcie. Każe się ona wycofać przed ryzykiem, a także zmianami, które mogą się przydarzyć. Dziecko z postawą obronną, charakteryzuje się:
- uczuciem, że stale musi być w emocjonalnej gotowość,
- ciągłym napięciem i uczuciem, że musi „mieć się na baczności”,
- wyznawaniem filozofii, w której musi walczyć aby przetrwać,
- koncentracją na obronie siebie i minimalizowaniu własnych strat,
- unikaniem ryzyka, wiążącego się z podjęciem decyzji o zmianie.
Źródła:
- psychologia.edu.pl.