Trawniki w przydomowych ogrodach są tłem dla roślin, miejscem odpoczynku, relaksu i zabawy dla dzieci. Gęste, zielone, naturalne, dywany zdobią ogród i wprawiają w dobry nastrój. Trawnik może być wysiewany z nasion lub rozłożony z rolki. Wymaga ciągłych zabiegów pielęgnacyjnych, nawożenia, podlewania, koszenia i aeracji. Niekiedy na trawnikach pojawiają się uporczywe chwasty, które szybko się rozprzestrzeniają i konkurują ze źdźbłami trawy.

Dlaczego chwasty szkodzą trawnikom?

Rośliny niepożądane na trawnikach i na rabatach obniżają ich walory dekoracyjne. Stanowią silną konkurencję o wodę, składniki pokarmowe oraz o światło z innymi roślinami. Trawy są wrażliwe na zacienienie. Obecność dużych roślin w kępkach trawy sprawia, że na murawie robią się puste placki. Zjawisko to jest szczególnie widoczne jesienią oraz podczas bezśnieżnej zimy. Większość chwastów korzeni się głęboko, dlatego pozbawia trawy wody i wyczerpuje składniki pokarmowe zawarte w podłożu. Drobne, kwitnące chwasty mogą zdobić trawniki, na przykład stokrotki. Większe rośliny wpływają negatywnie na wygląd i jakość murawy.

Cechy przystosowawcze chwastów

Rośliny, które potocznie nazywa się chwastami, mają kilka wspólnych cech morfologicznych lub przystosowawczych. Cechy te sprawiają, że są trudne w zwalczaniu i obniżają walory dekoracyjne i użytkowe murawy. Stanowią konkurencję o miejsce, wodę oraz o składniki mineralne.

Niektóre gatunki roślin niepożądanych na trawnikach potrafią tworzyć rozległy system korzeniowy. Przykładem jest tutaj perz lub bluszczyk kurdybanek. Rośliny rozrastają się bardzo szybko, szukają wolnych przestrzeni i korzenią się na nich. Inne rozsiewają się bardzo szybko, tworzą liczne nasiona, które mają wysoką zdolność kiełkowania.

Najlepszym przykładem takich roślin jest mniszek lekarski, babka płesznik lub babka lancetowata. Większość popularnych chwastów to rośliny o niskich wymaganiach. Mogą one rosnąć w trudnych warunkach, przy braku intensywnego światła. Niedobory wody też nie są problemem dla tych roślin. Niektóre z nich rosną kiepskiej jakości glebie, przykładem jest podagrycznik lub pokrzywa. Chwasty tworzą liczne nasiona, które zapewniają im zdobywanie nowych terenów.

Najpopularniejsze chwasty w trawnikach

W trawnikach mogą występować różne gatunki roślin nieproszonych, ale najczęściej spotyka się kilka z nich. Są to żółte mniszki, babki o dużych liściach, ekspansywna koniczyna biała lub dzikie gatunki traw. Wszystkie te rośliny obniżają estetykę trawnika i ogrodu i mogą być zwalczane. Jednym z nich jest chociażby starzec zwyczajny. Poniżej inne rodzaje chwastów.

Mniszek lekarski

Chwast, który potocznie nazywa się mleczem. Jest rośliną leczniczą i wszędobylską. Tworzy duże, lancetowate liście z wyraźnym unerwieniem. Łodyga rośliny jest pusta w środku i zawiera mleczny sok bogaty w goryczki. Mniszek już w maju zakwita na żółto. Kwiatostany to koszyczki z dwoma rodzajami kwiatów.

Kwiaty brzeżne mają postać języczków, a środkowe to rurki. Po przekwitnięciu roślina tworzy charakterystyczne owocostany, potocznie zwane dmuchawcami. Nasionka zaopatrzone są w aparat lotny i bardzo łatwo się rozsiewają. Walka z chwastami jest utrudniona, mniszek korzeni się głęboko i trudno go wyrwać. Jeśli w ziemi pozostanie korzeń, roślina odbije po krótkim czasie. Ważne jest, aby kosić trawnik bardzo nisko, przed zawiązaniem się owoców. Dzięki temu zmniejsza się zasób nasion, z których powstaną nowe rośliny. Popularną metodą walki z mniszkiem jest usuwanie mechaniczne całej rośliny wraz z systemem korzeniowym. Służą do tego specjalne sprzęty. Na dużych obszarach może być to czasochłonne.

Babka lancetowata i babka płesznik

Te dwa gatunki chwastów występują powszechnie na trawnikach. Tworzą grube i duże liście, które przykrywają delikatne źdźbła trawy. Tym samym stanowią konkurencję o światło, którą zazwyczaj wygrywają. Rośliny korzenią się płytko i stosunkowo łatwo jest je wyrwać, ale może być ich bardzo dużo. Babki tworzą kłosowate kwiatostany, które po przekwitnięciu zamieniają się w owocostany z licznymi, drobnymi nasionami. Na trawniku, w trawie często spotyka się same liście babek, bez kwiatostanów. Częste koszenie murawy sprawia, że roślina nie zdąży zawiązać kwiatów. Zmniejsza się przez to zdolność rozsiewania nasion.

Bluszczyk kurdybanek

Uroczo nazwana roślina może być zmorą na trawnikach. Tworzy liczne rozłogi z drobnymi, pachnącymi listkami. Jest to popularne zioło, ale też uporczywy chwast. Kwitnie przez całe lato, bardzo szybko się rozprzestrzenia na wolne obszary. Do ukorzenienia się nie potrzebuje dużej powierzchni. Bluszczyk skutecznie rozprawia się z trawą i zajmuje jej miejsce. Jest trudny w zwalczaniu i dość inwazyjny.

Rdest wężownik i rdest ptasi

Rośliny należące do rodziny rdestowatych to zwykle jednoroczne chwasty lub byliny. Są inwazyjne i bardzo szybko zajmują nowe obszary. Do kraju zostały zawleczone wraz z innymi roślinami z Ameryki. Teraz popularnie występują na polach uprawnych, przy drogach i na trawnikach. Rdest tworzy pędy z małymi listkami. Na roślinie pojawiają się delikatne kwiaty u rdestu ptasiego i duże u rdestu wężownika. Ten drugi gatunek uprawiany jest często jako roślina ozdobna, ale może wymknąć się spod kontroli.

Metody walki z chwastami na trawnikach

Jest dużo metod walki z uporczywymi roślinami, które pojawiają się na murawach. Jedna z nich polega na częstym koszeniu trawnika. Trawa, która jest koszona regularnie, szybko się zagęszcza, nie dopuszcza się do wytworzenia nasion chwastów. To ultra dobra metoda, ale czasochłonna, może nie sprawdzać się w przypadku ogródków działkowych.

Do usuwania chwastów z głębokim systemem korzeniowym służą specjalne urządzenia. Można je porównać do szczypczyków, które precyzyjnie chwytają chwast i za pomocą dźwigni wyrywają go. To nader dobry sposób pozbywania się mniszka z trawnika. Nie uszkadza się murawy, nie trzeba rozkopywać ziemi w poszukiwaniu korzenia. Trawniki muszą być koszone, zanim chwasty przekwitną i zawiążą owoce. Późniejsze koszenie trawy może doprowadzić do lepszego rozsiewania nasion roślin dziko rosnących. Gatunki zielne, które kwitną w sąsiedztwie działki, są cennym rezerwuarem pokarmu dla owadów. Nektar jest zbierany przez pszczoły, motyle i muchówki. Później jednak rośliny tworzą nasiona, a część z nich z pewnością pozostanie na trawniku. W trawie nasiona chwastów kiełkują i zaczynają rywalizować o słońce.

Herbicydy stosowane na trawnikach

Chwasty na trawnikach można zwalczać przy użyciu środków chemicznych, którymi są herbicydy. Są to preparaty selektywne, czyli działające na określone rodzaje roślin. Rośliny zielne dzieli się na jednoliścienne (trawy i zboże) oraz dwuliścienne (pozostałe rośliny). Herbicydy, które są skuteczne w walce z chwastami na trawniku, działają jedynie na rośliny dwuliścienne.

Środki ochrony roślin, którymi są herbicydy, zaburzają szlaki metaboliczne występujące u chwastów, dla trawy są bezpieczne. Środki chemiczne należy zawsze stosować zgodnie z przeznaczeniem oraz według instrukcji. Dzięki temu są skuteczne, a zabieg jest bezpieczny dla człowieka, zwierząt i dla pszczół. Herbicydy dostępne są w sklepach ogrodniczych w postaci małych buteleczek. Pojemność preparatu na przydomowe trawniki to 20 ml. Murawa, na której stosuje się środki ochrony roślin, powinna być skoszona i sucha. Po paru dniach od zastosowania preparatu chwasty zaczynają zmieniać kolor. W efekcie zasychają, można je wygrabić, a na ich miejsce dosiać trawę.

Przed siewem nasion

Istotne znaczenie dla trawnika ma przygotowanie podłoża, na którym zostanie on założony. Ziemia powinna być wolna od chwastów, kamieni, korzeni i gałęzi. Powinna zostać wygrabiona i wyrównana. Dołki lub wzniesienia będą przyczyniać się do nierównomiernego koszenia trawników. Powstaną łyse placki, które zaczną być zasiedlane przez chwasty. Podłoże pod trawniki powinno być odchwaszczone, w tym celu można dokładnie przekopać ziemię. Czasami nie jest to możliwie i używa się np. starane trawniki 20ml. Po pewnym czasie trzeba usunąć zwiędnięte chwasty i można wysiewać trawę.

Trawniki z rolki

Trawniki, które rozkładane są na przygotowanym podłożu, są odporne na zachwaszczenie. Trawa jest od razu gęsta i wolna od nasion chwastów. To duża zaleta tego rozwiązania. Trawnik z rolki kosztuje więcej, ale efekt uzyskuje się od razu. Wystarczy go regularnie podlewać i kosić, kiedy trawa się ukorzeni. Przez pewien okres nie powinno się chodzić po takim trawniku, trawie trzeba dać szansę na aklimatyzację.

Utrzymywanie trawnika w dobrej kondycji

Murawa powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Oznacza to, że powinno się ją nawozić w odpowiednim terminie. Termin nawożenia trawników to początek wiosny do końca lata. Późniejsze stosowanie nawozów do trawników źle wpływa na wzrost trawy i przyczynia się do chorowania. Murawa, która została nawieziona przed okresem spoczynku, jest podatna na pleśń śniegową.

Bardzo ważne jest podlewanie wschodzących roślin po wysianiu trawnika. Podlewać należy wcześnie rano lub wieczorem. Trawnik, który jest odpowiednio pielęgnowany lepiej radzi sobie z konkurencją z roślinami nieproszonymi. Ważne są także zabiegi wykonywane wczesną wiosną. Mowa tutaj o aeracji murawy. Jest to wycinanie otworków w gęstym trawniku, trawie i zbieranie filcu, który powstał po poprzednim sezonie. Dzięki temu w okolicy korzeni źdźbeł tworzą się lepsze warunki do wzrostu. Korzenie mają zapewniony dostęp do składników pokarmowych, wody i mogą się rozkrzewiać. Zabieg bardzo dobrze wpływa na odporność trawy.

Pleśń śniegowa na trawnikach

Bardzo ważne jest grabienie opadłych liści. Pozostawione na zimę liście przyczyniają się do gnicia trawy. Jest to główny sprawca popularnej choroby, którą jest pleśń śniegowa. Po stopnieniu śniegu na wiosnę, na murawie widać zgniłe źdźbła, czasem widoczna jest pozostałość grzybni. Trawa w tym miejscu jest całkowicie zniszczona i nie odbije. Trzeba ją wygrabić, spulchnić ziemię do dosiać trawę, aby pusta przestrzeń nie została zajęta przez chwasty.