Lilaki bzy. Odmiany

Istnieje wiele odmian lilaków.  Wiele z nich powstało we Francji dzięki staraniom Victora Lemoine i jego żony Marie w latach 70. XIX wieku.  Najbardziej typowym gatunkiem jest Syringa vulgaris. Znanych jest jednak aż 30 różnych gatunków. Niektóre są uprawiane jako drzewa, inne jako krzewy ozdobne.

Lilak pospolity bez to krzew, który dorasta aż do 7 metrów wysokości. Kwiaty są w kolorze białym albo liliowym. Ta odmiana bardzo intensywnie pachnie. Kwiaty zbierają się w większe kiście. Tworzą efektywną dekorację każdego ogrodu.

Inna odmiana to lilak meyera. Lilak syringa meyera to krzew. Dorasta do 1,5 metra wysokości. Kwiaty mają kolor różowy. 

Lilak perski to kolejna odmiana. Ta odmiana dorasta do 3 m wysokości. Kwiaty są koloru jasnoliliowego. Lilak perski to dobry wybór na żywopłot. Bez koreański (S. palebinina): Te bzy mają tylko 1 wysokości. Kwiaty przypominają kwiaty pospolitego bzu. Bez chiński jest krzyżówką bzu pospolitego i bzu perskiego. Lilak himalajski, zwany także późnym bzem, ten typ ma kwiaty przypominające róże. Dorasta do 3 m wysokości. Podobnym gatunkiem o ciemniejszych kwiatach jest bez węgierski.

Lilak pospolity

Szwedzki naukowiec Carl Linnaeus po raz pierwszy nazwał ten gatunek słowem lilak syringa w 1753 roku. Słowo „syringa” pochodzi od starożytnego greckiego słowa, które oznacza rurkę. Odnosi się do mitologicznej nimfy, która zamieniła się w puste trzciny. W ten sposób powstało określenie na rzeczy, które są puste. Puste są gałęzie krzewów bzu. Puste, ale mocne. Lilak to drzewo albo krzew. Rośnie do wysokości 10 metrów wysokości. Ma owalną i lekko zaokrągloną koroną. Czerwonawo-brązowa albo wiśniowa kora, która się łuszczy, pokrywa młodsze gałęzie. Kora z wiekiem stopniowo siwieje. Liście są proste i rosną parami, na przeciwległych łodygach. Są jajowate i mają zaokrągloną podstawę. Liście są ciemnozielone w lecie. Ich kolor delikatnie się zmienia jesienią. Jego najlepszą cechą ozdobną są efektowne, pachnące kwiaty. Kwiaty kwitną  od późnej wiosny do wczesnego lata. Bzy znane są z z fioletowych, różowych lub białych kwiatów i ciemnozielonych liści. Liście w niektórych odmianach mają kształt serca.

Lilak japoński różowy i czerwony

Lilak japoński ma zazwyczaj kolor kremowobiały. Występują jednak inne odmiany japonica. Lilak japoński różowy ma jasnoróżowy kwiatostan. Można też spotkać lilaki bzy w kolorze bordowym. Jeśli lilak japonica ma kwitnąć obficie, to należy posadzić go w miejscu słonecznym.

Podłoże powinno być żyzne, wilgotne i lekkie. Nie zaleca się sadzenia rośliny w podłożu kwaśnym. Lilak japonica w kolorze bordowym kwitnie do końca lipca. To jednak z najpóźniej kwitnących odmian. Osiąga do 3 metrów wysokości. Powinno się dbać o regularne usuwanie kwitów, które przekwitły. To wzmocni roślinę i pozwoli na szybki rozwój kolejnych kwiatów. Co dwa lata należy przeprowadzić cięcie. Najlepszą pora jest okres tuż po kwitnieniu. Co 4 lata powinno się usunąć stare pędy.

Lilak meyera palibin

Lilak mayera palibin jest mało wymagającą rośliną. Jest stosunkowo odporna na mróz. Nie potrzebuje żyznych gleb. Dobrze sobie radzi na zwykłych glebach, występujących w ogrodach. Najbardziej lubi podłoże wilgotne, przepuszczalne. Powinna rosnąć w słońcu albo w półcieniu. To niewielkich rozmiarów drzewko. Lilak meyera palibin ma okrągłą koronę. Kwiaty mają kolor purpurowofioletowy. Kwiaty grupują się w gęste kwiatostany. Te lilaki bzy kwitną na przełomie maja i czerwca. Zdarza się, że drzewko zakwita podobnie. Stosuje się czasem mayera palibin na żywopłoty. Nie mogą one stanowić pełnego żywopłotu, ale będą doskonałym uzupełnieniem dla krzewów zielonych.

Lilak Sensation bez

Ta odmiana ma swoje wady i zalety. Niestety, nie kwitnie tak obficie jak inne odmiany. Kwitnieniem z pewnością nie dorównuje lilakowi pospolitemu. Ma jednak piękne, dwubarwne kwiaty. Środek jest fioletowy, nieco purpurowy. Brzegi są białe. Krzew dorasta do 3 metrów wysokości. Ma około 2,5 metry szerokości. Lilak sensation bez kwitnie w maju. Liście są ciemnozielone, w kształcie serca. Dobrze znosi cięcie. Dzięki temu można mu nadać atrakcyjną, geometryczną formę. Powinno się go sadzić na stanowisku dobrze nasłonecznionym, na glebie wilgotnej. Lilak sensation bez jest z pewnością jedną z najciekawszych odmian.

Lilaki bzy. Pielęgnacja

Bez jest rośliną, którą raz na kilka lat należy przycinać. Dzięki temu drzewo rośnie zdrowe, a kwiaty są piękne i intensywnie pachną. Lilak japoński jest prawdopodobnie najbardziej odpornym na szkodniki bzem. To jednak nie oznacza, że jest w pełni wolny od szkodników.

Należy go regularnie nawadniać w czasie suszy. To zmniejszy ryzyko zniszczenia przez szkodniki. Lilak japoński jest tolerancyjny na warunki miejskie. Rośnie na glebach ubogich, gliniastych lub zasadowych. Kwiaty są najbardziej efektowne, gdy drzewo jest położone w pełnym słońcu. A także, gdy ma wykonany dobry drenaż. Drzewo rosnące w półcieniu może być podatne na choroby.

Najlepszy czas na sadzenie bzu japońskiego to późna zima lub wczesna wiosna. Można go również sadzić późną jesienią. Liliowy jest wystarczająco mały, aby mógł rosnąć w pobliżu tarasu lub patio. Nie ma agresywnego systemu korzeniowego, co oznacza, że można go bezpiecznie sadzić w pobliżu innych roślin. Bez japoński potrzebuje dobrze przepuszczalnej gleby.  Podczas sadzenia należy zmieszać kompost z ziemią. Kompost spulchnia glebę, sprzyjając prawidłowemu przepływowi wilgoci. Jest to szczególnie ważne na glebach bogatych w glinę. 

Choroby

Lilak japoński i lilaki na pniu zwykle nie są narażone na poważne choroby. Najpoważniejszym zagrożeniem dla białych kwiatów są bakterie. Przy chorobie bakteryjnej pędy stają się czarne. Plamy rozwijają się na liściach, tworząc wodniste plamy. Młode liście stają się czarne i szybko umierają. Na starszych pędach plamy powiększają się wolniej. Kwiaty więdną i ciemniejszą. Choroba najczęściej atakuje w czasie deszczowej pogody.

Najbardziej narażone są drzewa, w których rozwijają się młode pędy. W celu zwalczenia choroby należy zwiększyć cyrkulację powietrza. W tym celu trzeba usunąć chore pędy. Należy uniknąć nawozu azotowego. Groźna jest też zaraza, która zabija zabija łodygi. Liście czarnieją, a na pędach pojawiają się  brązowe zmiany. Zainfekowany obszar odpada, pozostawiając dziurę w liściu. Niestety, wiele grzybów może powodować powstawanie plam na liściach. Mączniak pokrywa liście białym nalotem. Podczas deszczowej pogody bzy łatwo pleśnieją. Pleśń jest szczególnie dotkliwa dla roślin, które znajdują się w cieniu.  Przy każdej infekcji należy usunąć uszkodzone elementy łodygi. Jeśli drzewo poważnie choruje, to lepiej je wyciąć. Nie należy sadzić delikatnych roślin obok chorującej drzewa. 

Lilak pospolity bez. Zastosowanie 

Lilaki bzy mają szerokie zastosowanie w ogrodnictwie. Ze względu na swój estetyczny wygląd i intensywny, przyjemny zapach chętnie są sadzone w ogrodach i parkach. Nie mają dużych wymagań i są odporne na mróz. Lilaki bzy można sadzić na zwykłej glebie ogrodowej. Niektóre odmiany można przycinać. Dzięki temu można uzyskać piękna kształty. Lilak sensation bez może zostać zasadzony w ogrodzie w każdym stylu. Pasuje do ogrodów tradycyjnych i nowoczesnych. Lilak japoński różowy wprowadzi do ogrodu lekki, eteryczny nastrój. Japonica dobrze komponuje się z różami, trawami ozdobnymi i zielonymi krzewami. Można go sadzić w domowych ogrodach, a także w miejskich parkach i zieleńcach. Bardzo często stosuje się go jako ozdobę do wazonu. 

Lilak pospolity bez w kuchni

Lilak może być wykorzystywany w kuchni. Można jeść jego liście, kwiaty, a także korę. Jest źródłem wielu składników odżywczych. Napary i odwary z lilaka mają właściwości zdrowotne. Ma działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Dodatkowo działa oczyszczająco. Wspomaga usuwanie toksyn z organizmu. Może być pomocny w walce z pasożytami.

Stosuje się w leczeniu reumatyzmu. Z bzu można przyrządzić zdrowy napar. Należy łyżeczkę kwiatów z odrobiną liści zalać wrzątkiem i pozostawić na kilka minut. Napar należy spożywać przestudzony. Lilak pospolity bez można również wykorzystać w dekoracji deserów. Kwiaty bzu należy zasypać cukrem albo zalać oliwą. Takim syropem można polewać ciasta, lody. Lilak japoński różowy sprawdzi się jako dekoracja ciast. Odrobiną kwiatów należy posypać deser. Można nim dekorować także mięsa i sałatki. Jeśli zalejemy kwiaty śmietaną, to uzyskamy pyszny sos do deserów. 

Lilak pospolity bez w kosmetyce

Każda odmiana lilaka sprawdzi się w kosmetyce. Lilak sensation bez, lilak japoński różowy, czy lilak pospolity bez mają właściwości odżywcze dla skóry. Olejki z lilaka powinno się stosować na skórę. Ma działanie antyseptyczne, regenerujące. Korzystnie wpływa na elastyczność skóry. Może pomóc w walce z trądzikiem, wypryskami, a także łojotokiem i przebarwieniami. Przyspiesza gojenie się ran.