Jabłka to owoce, które mają więcej fanów niż wrogów. W tym artykule poznamy charakterystykę jabłek, ich wartości odżywcze, sposób wykorzystywania produktu, a także 3 wczesne odmiany jabłoni oraz to, czym się charakteryzują.

Krótka historia jabłoni

Jabłka to owoce, które były spotykane już tysiące lat temu. Pierwsze wzmianki o nich ukazały się już na przełomie V i VI wieku przed naszą erą. Odznaczyły się nawet wpływem na historię i naukę. Demokryt myśliciel i podróżnik postanowił podejść do owocu bardziej filozoficznie. Mężczyzna postanowił zrozumieć, co się stanie, jeśli przekroi jabłko na pół, a potem jeszcze na pół i ponownie. Doszedł do dość nietypowego wniosku, a mianowicie, że jak będzie tak kroił to jabłko i kroił, to w końcu otrzyma atom.

Żyjący w późniejszych czasach Arystoteles również postanowił zainteresować się tym, co się stanie, jeśli będzie tak dzielił jabłko. Doszedł jednak do wniosku, że na pewno nie zostanie mu nic. Ponadto dzięki jednemu z tych owoców dziś mamy powszechną teorię ciążenia, opracowaną przez Newtona, któremu jabłko spadło na głowę. Poza tym większość z nas zna historię z Raju, kiedy to Ewa skuszona przez węża poczęstowała Adama zakazanym owocem.

W historii najstarszy odnotowany ślad jabłek przypada na okres 6500 lat p.n.e. na terenach bałkańskich. Jednak wówczas to owoce były małe i kwaśne. Dopiero ponad 4000 lat temu powstała słodka odmiana jabłoni. Stało się to na Bliskim Wschodzie. Następnie owoce przeniosły się do Grecji i Rzymu pod wpływem wędrówek ludzi i stale rozwijającego się rolnictwa.
Choć może nas to zdziwić, to w Polsce jabłka pojawiły się dopiero w XII wieku. Jednak z biegiem lat zyskały w naszym kraju ogromną popularność. Pojawiło się także wiele ich odmian.

Uprawa jabłoni

Jabłoń jest bardzo popularną rośliną w Polsce. Coraz więcej ludzi sadzi ją w swoich ogródkach bądź na działkach. Jabłoń w uprawie nie jest wymagająca, musimy tylko pamiętać o kilku ważnych aspektach.

Drzewa te dobrze kwitną na glebach przeciętnie żyznych. Mniejsze z nich dobrze sobie radzą na glebach gliniastych. Jabłonie poradzą sobie też na piaskach gliniasty, pod warunkiem, że będą miały odpowiednie nawodnienie. Pod uprawę najlepsza będzie gleba lekko kwaśna.

Jabłonie najczęściej sadzi się jesienią albo wczesną wiosną. Drzewo najlepiej posadzić przed nadejściem mrozów, czyli w okolicach października. Dzięki temu, że zasadzimy drzewo jesienią, ułatwimy mu przyjęcie się w glebie i pozwolimy na to, by na wiosnę obdarowało nas urodzajem owoców.

Znaczną rolę w uprawie jabłoni odgrywa jej podlewanie. Bez tego nasze drzewo nie będzie chciało rosnąć i nie da nam owoców. Ilość wody dostarczanej do gleby zależna jest od wysokości drzewa. Jadnak należy podlać je taką ilością wody, aby sięgnęła do końca korzenia. Nie należy jednak przesadzać z nadmiarem wody, bo możemy doprowadzić do ograniczenia powietrza w glebie. Natomiast to może wpłynąć na rozwój grzybów i bakterii w glebie.

Wczesną wiosną należy wzmocnić jabłoń za pomocą specjalnego nawozu, przeznaczonego do drzew owocowych. Następnie ten sam zabieg przeprowadzamy jeszcze dwukrotnie, w równomiernych odstępach czasowych. Najlepiej co miesiąc.
Dodatkowo możemy stosować także środek wzmacniający odporność drzewa w okresie, kiedy nadejdą przymrozki.

Wartości odżywcze jabłek

Na początek powinniśmy zaznaczyć, że w jabłku bardzo ważna jest skórka. Jeśli mamy taką możliwość to lepiej jej nie usuwać. Musimy także pamiętać, że wartość kaloryczna owocu będzie zależna od jego odmiany. My pokażemy przykładowe zestawienie zawartości w jabłkach.

Spożywając 100 gram  jabłek, dostarczamy do organizmu 52 kalorie, 0,26 gram białka, 0,17 g tłuszczów, 14 g węglowodanów i 2,4 g błonnika.

Witaminy i minerały, które posiadają jabłka

Jedzenie jabłek ma swoje zalety. Przede wszystkim dzięki ich spożyciu dostarczamy do organizmu wiele cennych witamin.
Jabłko jest bogate w witaminy C, K, E, a także w witaminy z grupy B: kwas foliowy, tiaminę, niacynę i ryboflawinę. Jabłko dostarcza do naszego organizmu, także beta- karoten, który poprawia stan naszej skóry. Witamina C wspiera nasz układ odpornościowy i wspomaga walkę z wirusami.

Witamina K wpływa na prawidłowe krzepnięcie krwi, wspomaga układ sercowo-naczyniowy, a także wspiera formowanie tkanki kostnej. Natomiast witamina E niebezpodstawnie nazywana jest witaminą płodności i młodości. Znacznie polepsza jakość męskiego nasienia, reguluje owulację u kobiet, a także wspomaga prawidłowy rozwój płodu. Witamina E spożywana w odpowiednich ilościach opóźnia proces starzenia się skóry.

Witaminy z grupy B wspierają pracę układu nerwowego i mózgu, a także mają wpływ na produkcję czerwonych krwinek.
Ponadto jabłka bogate są też w minerały takie jak: sód, potas, wapń, magnez, żelazo fosfor oraz cynk.

• Wapń wspiera nasz układ kostny.
• Żelazo odpowiada za regenerację tkanek, czy niweluje uczucie zmęczenia.
• Sód pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu i uczestniczy w procesie przewodnictwa nerwowego.
• Magnez wspiera nasze kości, poprawia koncentrację i zdolność kojarzenia. Poza tym znacznie wpływa na nasz nastrój i zapobiega spadkom energii.
• Potas jest również odpowiedzialny za pracę naszego mózgu i układu nerwowego. Odpowiada za prawidłową pracę mięśni.
• Natomiast fosfor uczestniczy w produkcji energii. Dobrze wpływa na nasze kości, mięśnie i układ nerwowy.

Odmiany wczesnych jabłoni letnich i ich charakterystyka

Wczesne jabłonie charakteryzują się przede wszystkim tym, że owocują głównie latem. W przeciwieństwie do innych odmian, które muszą poleżeć, jabłka zerwane z letnich jabłoni mogą zostać zjedzone od razu. Drzewa czasami nazywane są malus domestica, czyli jabłoń domowa. Owoce z tych drzew są miękkie, kruche i soczyste. Poniżej podajemy przykłady jabłoni letnich oraz ich charakterystykę.

1. Oliwka żółta, czyli znana w całej Polsce papierówka

Oliwka żółta, czyli papierówka jest nam wszystkim bardzo dobrze znana. Już jako dzieci zrywaliśmy ją z drzewa i zjadaliśmy z apetytem. Teraz poznamy to drzewo bliżej.

Papierówka to najpopularniejsza letnia odmiana jabłoni. Pierwsze drzewo wyhodowano w 1850 roku przez Andersona H. Mullinsa. W Polsce odmianę tą oficjalnie wpisano do Rejestru Odmian w 1990 roku. Genetyczne pochodzenie jabłoni nie jest nam znane. Papierówka określana jest mianem samosiejki. Prawdopodobnie pochodzi z Estonii lub Łotwy.

Drzewo daje nam jasnozielone owoce, o kulistym lub stożkowatym kształcie. Są one średniej albo małej wielkości. Ich skórka jest sucha, cienka i gładka. Natomiast miąższ jest zielonobiały, aromatyczny, kwaskowaty, ale delikatny.

Samo drzewo silnie rośnie na żyznych glebach, jednak i na mniej żyznych też sobie poradzi. Jest rośliną, która swoje plony daje co drugi rok, czyli owocuje przemiennie. Ze względu na to papierówka wymaga porządnej pielęgnacji i ochrony.
W naszym klimacie oliwki żółte można zbierać w połowie lipca. Praktycznie w tym samym czasie bądź po upływie kilku dni już możemy je spożywać.

Choć papierówki są bardzo smaczne i możemy jeść je prosto z drzewa, to bardzo często wykorzystywane są one również w produkcji dżemów, soków, kompotów, czy powideł.

2. Papierówka czerwona, czyli kolejne dobrodziejstwo

Poznaliśmy już oliwkę żółtą, pora więc poznać jej kuzynkę, czyli papierówkę czerwoną, inaczej nazywaną Early Geneva. To kolejna z listy odmiana jabłoni letnich.

Papierówka czerwona powstała ze skrzyżowania dwóch innych odmian (Quinte i Julyred) w Nowojorskiej Stacji Doświadczalnej Geneva z siedzibą w Ameryce Północnej w 1967 roku. Do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce została wpisana w marcu 2005 roku, mimo że była znana znacznie dłużej.
Drzewo daje nam kuliste niekiedy lekko spłaszczone owoce średniej wielkości. Podobnie jak w przypadku oliwki żółtej jabłka w tej odmianie są jasnozielone, jednak bardzo często pokrywa je czerwony rumieniec. Skórka posiada niewielki woskowy nalot. Miąższ jest biały, a czasami kremowy, pod skórką jest delikatnie różowy, kwaskowaty, pachnący. Ma duże gniazda nasienne i nasiona wydłużone i ostro zakończone. Drzewo Early Geneva jest bardzo silne i dobrze rośnie na większości gleb. Jest dość mocno odporne na mrozy i średnio odporne na choroby. Daje obfite plony.

Papierówka czerwona zbierana jest najczęściej jest w lipcu. Jednak nie wszystkie owoce dojrzewają jednocześnie. Bardzo często jest tak, że zbiory musimy powtarzać do 3 razy w odstępie kilku dni. W tym czasie wybiera się te owoce, które są najbardziej czerwone. Early Geneva dojrzewa tylko kilka dni szybciej niż papierówka zielona. Jednak różni się tym, że swoje plony daje nam co roku.

Owoce papierówki czerwonej nadają się do spożycia zaraz po zbiorach lub prosto z drzewa, czyli pod koniec lipca bądź na początku sierpnia. Wykorzystywane są w produkcji soków oraz do deserów. Jabłoń nadaje się do posadzenia w przydomowym ogródku, czy na działce.

3. Ananas Berżenicki, czyli Reneta Hrebnickiego

Ananas Berżenicki to kolejna odmiana malus domestica, czyli jabłoni domowej. Ta letnia odmiana jabłoni została znaleziona niespodzianie przez polskiego profesora Adama Hrebnickiego w Berżenikach na Litwie. Stąd właśnie pochodzi nazwa tej jabłoni. Została wyhodowana na początku XX wieku.

W Polsce odmiana ta była bardzo popularna w okresie międzywojennym. Dziś jej dostępność jest bardzo utrudniona, jednak czasami możemy ją spotkać w starych ogrodach, czy sadach.

Ananas Berżenicki daje nam owoce średniej wielkości, czasami duże. Są kuliste, lekko spłaszczone, nieco zwężają się ku kielichowi. Skórka tej letniej odmiany jabłoni jest gruba i kremowobiała, czasami jasnozielona, a na słońcu zyskuje czerwony rumieniec. Natomiast miąższ jest żółtobiały, kruchy, winnosłodki, ścisły, aromatyczny, a przede wszystkim bardzo smaczny.

Drzewa tej odmiany rosną silne i nie wymagają szczególnych zabiegów. Są zupełnie odporne na mróz i bardzo rzadko chorują.
Owoce można zbierać w połowie sierpnia i od razu spożywać. Można je także przechowywać około miesiąca w chłodnym i ciemnym miejscu. Jako, że jabłka tej odmiany są bardzo delikatne, a miąższ bardzo szybko ulega rozpadnięciu, to wykorzystuje się je głównie w produkcji dżemów, czy soków.