Pomimo swojego drobnego rozmiaru osy mogą stanowić problem dla ludzi, szczególnie w okresie letnim. Wtedy te owady szukają pożywienia i miejsca do zbudowania gniazd, a ich populacja rośnie. Obecność os bywa nie tylko uciążliwa, ale także niebezpieczna dla zdrowia, zwłaszcza w przypadku osób uczulonych na ich użądlenia. Z tego artykułu dowiesz się, jak odstraszyć osy i zapobiegać ich pojawianiu się w ogrodzie czy na działce.
Osa – charakterystyka gatunku
Osy to występująca powszechnie na całym świecie grupa owadów z rodziny błonkówek. Charakteryzują się smukłym ciałem, długimi, cienkimi skrzydłami oraz gładkim żądłem. Głowa osy jest mała w porównaniu do reszty ciała, pokrytego gęstym, prążkowanym owłosieniem. Istnieje wiele gatunków tych owadów, a najczęściej spotykane w Polsce to osa pospolita (Vespula vulgaris) i osa dachowa (Vespula germanica).
Osy są gatunkiem drapieżnym i odgrywają istotną rolę w kontroli populacji innych owadów, co przyczynia się do utrzymania równowagi ekosystemu. Żywią się również nektarem z kwiatów. Często przyciąga je również ludzka żywność, zwłaszcza słodycze, dlatego nieraz można zaobserwować je krążące w pobliżu napojów lub jedzenia podczas pikników, grillowania i innych wydarzeń na otwartym powietrzu.
Poza tym ten gatunek jest znany z agresywnego zachowania, szczególnie w obronie swojego gniazda. Osy mogą atakować ludzi lub zwierzęta, które zbliżają się do ich terenu, co czasami prowadzi do bolesnych użądleń. Warto zaznaczyć, że ich agresywność znacznie wzrasta w okresie jesienno-wiosennym, gdy szukają pożywienia dla larw w gnieździe.
Czy osy są niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Należy mieć na uwadze, że osy potencjalnie stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi, zwłaszcza osób uczulonych na ich jad. Użądlenia mogą wywołać reakcje alergiczne, które objawiają się na przykład obrzękiem skóry, dusznością, nudnościami, a w najcięższych przypadkach mogą prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego i stanu zagrożenia życia. Dlatego w obecności os powinniśmy zachować ostrożność i podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze – pomocna będzie odzież ochronna, odpowiednie środki do odstraszania os lub po prostu unikanie miejsc, gdzie gniazdują.
Jak znaleźć gniazdo os?
Osy budują swoje gniazda w miejscach, które zapewniają im bezpieczeństwo i dostęp do pożywienia. Dlatego na gniazda często można natknąć się tam, gdzie osy są w stanie łatwo znaleźć pokarm, na przykład w pobliżu kwiatów czy otwartych śmietników. Schronienia os mogą znajdować się w zakamarkach budynków, szczelinach w murach, altanach ogrodowych, pod daszkami, pod ziemią, a nawet w pustostanach drzew. Warto rozpocząć poszukiwania tam, gdzie zaobserwowaliśmy największą aktywność i skupiska os.
Gniazda mają zazwyczaj owalny kształt i są wykonane z materiału przypominającego delikatny papier, który powstaje wskutek przeżuwania drewna i mieszania go ze śliną os. Tekstura gniazda zwykle ma szary, biały lub lekko żółtawy kolor. Siedliska os mogą mieć różne rozmiary, w zależności od wielkości kolonii i wieku gniazda.
Zwalczanie os środkami chemicznymi
Główną zaletą środków chemicznych przeciw owadom jest ich szybkie działanie i bardzo duża skuteczność. Takie produkty zazwyczaj są dostępne w formie aerozoli, sprayów lub granulatów, które wykorzystują substancje działające błyskawicznie jak neurotoksyny. Dzięki nim szybko usuniemy osy z otoczenia i zapewnimy długotrwałą ochronę przed ich ponownym pojawieniem się.
Podczas używania preparatów chemicznych należy jednak zachować ostrożność, aby nie spowodować niepożądanych skutków ubocznych dla ludzi, zwierząt domowych i środowiska. Wskazane jest stosowanie się do zaleceń producenta oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, takich jak noszenie odpowiedniej odzieży ochronnej i unikanie stosowania takich środków tam, gdzie mogą przebywać dzieci i zwierzęta.
Wykorzystanie naturalnych metod
Alternatywą dla produktów chemicznych są naturalne środki służące do odstraszania os. Niektóre rośliny i substancje wydzielają silne zapachy, które skutecznie zniechęcają owady do przebywania w ich otoczeniu. Można je na przykład sadzić w ogrodzie lub w doniczkach na tarasie, aby ograniczyć obecność owadów w pobliżu. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów na to, jakie rośliny odstraszają osy:
- rozmaryn
- czosnek
- bazylia cytrynowa
- geranium
- lawenda
- mięta
- majeranek
W celu odstraszania os warto wypróbować również olejki eteryczne pozyskiwane chociażby z mięty pieprzowej, cytryny, eukaliptusa lub lawendy. Wystarczy nasączyć waciki w olejku eterycznym i umieścić je w miseczkach w pobliżu miejsc, gdzie obserwowano aktywność owadów. Olejki eteryczne charakteryzują się bardzo silnym działaniem, dlatego nie powinniśmy aplikować ich bezpośrednio na skórę.
Jak zrobić pułapkę na osy?
Użycie pułapek na osy jest jedną z najbardziej popularnych metod kontroli populacji tych owadów. Pułapki można rozstawiać zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz domu. Wykonanie własnej pułapki na osy nie jest szczególnie trudne – wystarczy odrobina chęci i kilka prostych materiałów.
Najprostszy sposób polega na wypełnieniu plastikowej butelki słodkim płynem, takim jak lemoniada, syrop lub woda z dodatkiem cukru. Dodatek octu jabłkowego lub kwasu cytrynowego pomoże przyciągnąć osy. Po przycięciu górnej części butelki odwracamy ją i umieszczamy na górze, tworząc rodzaj leja, przez który osy mogą dostać się do wnętrza. Po umieszczeniu takiej pułapki w pobliżu miejsca, gdzie obserwujemy aktywność os, powinniśmy regularnie ją sprawdzać i usuwać schwytane osobniki.
Natomiast w sklepach ogrodniczych i marketach znajdziemy gotowe pułapki na osy. Są to zazwyczaj plastikowe lub kartonowe pojemniki z otworem na górze, wypełnione specjalnym atraktantem, często zawierającym składniki imitujące zapachy, które osy uznają za pożywienie. Po umieszczeniu pułapki w odpowiednim miejscu, owady przyciągnięte zapachem wlatują do wnętrza i nie są w stanie się wydostać.
