Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, co to jest ogród deszczowy? W dzisiejszym artykule postaram się przybliżyć Wam ideę ogrodów deszczowych oraz wyjaśnić, jak można je zastosować w swoim otoczeniu. Zapraszam do lektury!

Co to jest ogród deszczowy?

Ogrody deszczowe, znane także jako ogrody deszczowymi, są specjalnie zaprojektowanymi przestrzeniami zielonymi, które pełnią ważną rolę w zarządzaniu wodami opadowymi. Głównym celem takiego ogrodu jest gromadzenie, naturalne oczyszczanie oraz powolne uwalnianie wody deszczowej do gleby lub systemów kanalizacyjnych. Działają one jako bufor pomiędzy obszarami zlewni, takimi jak dachy, chodniki czy parkingi, a systemami oczyszczania wód, redukując tym samym ryzyko powodzi, erozji gleby oraz zanieczyszczenia wód.

W przeciwieństwie do tradycyjnych ogrodów, ogrody deszczowe są wyjątkowe ze względu na swoje zaawansowane funkcje ekologiczne oraz estetyczne. Są one starannie zaprojektowane, aby przyciągać lokalne gatunki roślin, które mają zdolność do przetrwania w różnych warunkach, takich jak okresowe zalewanie wodą czy susza. Rośliny te, wraz z funkcjonującym ekosystemem gleby, pomagają w oczyszczaniu zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie, pestycydy i inne, które mogą być wbudowane w wodzie deszczowej.

Ogrody deszczowe są również ważne ze względu na ich zdolność do wspierania różnorodności biologicznej. Zaprojektowane z różnymi rodzajami roślinności, służą jako siedliska dla wielu różnych gatunków ptaków, owadów, a nawet małych ssaków. Dzięki temu tworzą harmonijne i funkcjonalne przestrzenie zielone, które są zarówno przyjazne dla środowiska, jak i estetycznie atrakcyjne.

Wprowadzenie ogrodów deszczowych do krajobrazu urbanistycznego może przynieść wiele korzyści, w tym redukcję ruchu wodnego, zmniejszenie nacisku na infrastrukturę kanalizacyjną oraz dostarczenie naturalnych usług ekosystemowych, takich jak ochrona przed erozją czy poprawa jakości powietrza. Ponadto, ogrody deszczowe są często edukacyjnym źródłem informacji o zarządzaniu wodami opadowymi oraz wpływie człowieka na środowisko.

Rodzaje ogrodów deszczowych

Ogrody deszczowe można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od konstrukcji oraz lokalizacji. Przedstawiamy najbardziej popularne rodzaje ogrodów deszczowych:

1. Ogrody deszczowe przydomowe. Tego typu ogród deszczowy jest najczęściej spotykany na działkach prywatnych, w pobliżu domów jednorodzinnych. Jego głównym celem jest zbieranie wody deszczowej z dachów, podjazdów czy innych powierzchni, a następnie jej przechowywanie i filtrowanie. Ogrody deszczowe przydomowe mogą mieć różne kształty i rozmiary, a ich aranżacja zależy od indywidualnych preferencji właściciela.
2. Ogrody deszczowe w parkach i terenach publicznych. Te ogrody deszczowe są zakładane na większych obszarach zieleni, takich jak parki, place czy skwery. Ich głównymi zaletami są oczyszczanie wód opadowych z terenów miejskich oraz tworzenie atrakcyjnych przestrzeni rekreacyjnych dla mieszkańców. Ogrody deszczowe w parkach mogą być również wykorzystywane do edukacji ekologicznej, pokazując praktyczne zastosowania zarządzania wodami opadowymi.
3. Ogrody deszczowe w miastach. Tego rodzaju ogrody deszczowe są umieszczane wzdłuż ulic, na skwerach czy w innych miejskich przestrzeniach. Ich głównym zadaniem jest oczyszczanie wód opadowych oraz zmniejszanie ilości wody zasilającej miejską kanalizację. Ogrody deszczowe w miastach często mają formę zielonych wysp czy pasów przyulicznych, które dodatkowo wprowadzają więcej zieleni do miejskiego krajobrazu.
4. Ogrody deszczowe na dachach. Nazywane także dachami zielonymi, są to konstrukcje, które łączą funkcje ogrodu deszczowego z wykorzystaniem przestrzeni dachowej jako obszaru zielonego. Dachy zielone z ogrodami deszczowymi gromadzą wodę opadową, opóźniają jej uwalnianie oraz zapewniają oczyszczanie wody. Ponadto, dachy zielone mają wiele dodatkowych korzyści, takich jak izolacja termiczna budynków, redukcja efektu miejskiej wyspy ciepła czy poprawa jakości powietrza.

Każdy z tych rodzajów ogrodów deszczowych ma swoje unikalne zalety oraz wady. Wybierając rodzaj ogrodu deszczowego, warto wziąć pod uwagę lokalne warunki, dostępność przestrzeni oraz indywidualne potrzeby i cele.

Źródło: Vecteezy

Ogrody deszczowe schemat

Ogrody deszczowe schemat mogą mieć różny.  Może się on różnić się w zależności od jego rodzaju oraz lokalizacji. Niemniej jednak, ogólnie rzecz biorąc, składa się z kilku kluczowych elementów:

1. Obszar zlewni. To miejsce, gdzie zbiera się woda deszczowa, np. dach budynku, parking czy inne powierzchnie twarde. Właściwe projektowanie obszaru zlewni może zwiększyć efektywność ogrodu deszczowego, poprzez kierowanie większych ilości wody opadowej.
2. System odprowadzania wody. Rynny, rury spustowe, rowy czy przepusty, które kierują wodę do ogrodu deszczowego. System ten może być zarówno widoczny, jak i ukryty, a jego głównym celem jest skierowanie wody do miejsca, gdzie będzie mogła być magazynowana i filtrowana.
3. Ogród deszczowy właściwy. Obszar, gdzie woda jest magazynowana, filtrowana i powoli wypuszczana. Właściwy ogród deszczowy składa się z roślin odpornych na zalewanie i suszę, warstw gleby o dużej przepuszczalności oraz systemu drenażowego, który umożliwia powolne uwalnianie wody do gleby lub systemów kanalizacyjnych.
4. System przeciwpowodziowy. W przypadku, gdy ilość wody przekracza pojemność ogrodu deszczowego, dodatkowe systemy, takie jak przepusty czy zbiorniki retencyjne, mogą być zastosowane, aby zapobiec zalaniu terenu.

Ogrody deszczowe w mieście

Ogrody deszczowe w mieście są szczególnie ważne, ponieważ pomagają zmniejszyć ilość wody deszczowej zasilającej kanalizację, co przekłada się na mniejsze obciążenie systemu kanalizacyjnego oraz mniejsze ryzyko wystąpienia powodzi. W miejskim otoczeniu ogrody deszczowe mogą być umiejscowione w różnych lokalizacjach, takich jak:

• Dachy zielone. Dachy budynków, które zostały przekształcone w przestrzenie zielone, mogą również pełnić funkcję ogrodów deszczowych, gromadząc wodę opadową i opóźniając jej uwalnianie.
• Parki miejskie. Ogrody deszczowe mogą być częścią większych parków miejskich, gdzie zarówno mieszkańcy, jak i przyroda mogą korzystać z ich funkcji retencyjnych oraz estetycznych.
• Zieleń przyuliczna. Ogrody deszczowe mogą być umieszczone wzdłuż ulic, w miejscach, gdzie tradycyjnie znajdują się chodniki czy trawniki. W ten sposób przyczyniają się do oczyszczania wód opadowych, jednocześnie wprowadzając więcej zieleni do miejskiego krajobrazu.
• Przestrzenie publiczne. Ogrody deszczowe mogą być również częścią przestrzeni publicznych, takich jak place czy skwery, oferując dodatkowe korzyści dla mieszkańców, takie jak miejsca wypoczynku czy edukacyjne atrakcje na temat zarządzania wodami opadowymi.

Jak założyć ogród deszczowy?

Zakładanie ogrodu deszczowego wymaga przemyślenia kilku aspektów oraz dostosowania go do lokalnych warunków. Oto kilka kroków, które warto uwzględnić:

1. Wybierz odpowiednie miejsce. Najlepiej, jeśli ogród deszczowy będzie znajdować się na obszarze o niskim nachyleniu oraz na glebie przepuszczalnej. Ważne jest również, aby ogród deszczowy był oddalony od budynków oraz innych konstrukcji, które mogą być narażone na uszkodzenia w wyniku zalewania wodą.
2. Oceń ilość wody opadowej. Oblicz, ile wody deszczowej może spływać z obszaru zlewni do ogrodu deszczowego. Możesz to zrobić, mierząc powierzchnię obszaru zlewni oraz uwzględniając średnie opady deszczu w danym regionie. Ta informacja pomoże Ci określić właściwy rozmiar ogrodu deszczowego.
3. Zaprojektuj ogród. Przemyśl wielkość, kształt oraz rozmieszczenie roślin. Ogród deszczowy może mieć różne formy, takie jak naturalne zagłębienia, tarasy czy stawy. Ważne jest, aby zaprojektować ogród w taki sposób, aby minimalizować erozję gleby oraz zapewnić wystarczającą przestrzeń dla roślin i drenażu.
4. Dobierz odpowiednie rośliny. Wybieraj gatunki, które dobrze znoszą okresowe zalewanie oraz suszę. Optymalnie, wybieraj rośliny rodzime dla Twojego regionu, które są przystosowane do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Rośliny te będą również bardziej atrakcyjne dla lokalnych gatunków fauny, takich jak ptaki czy owady.
5. Budowa ogrodu deszczowego. Gdy wszystkie elementy projektu zostaną ustalone, przystąp do budowy ogrodu. Prace te mogą obejmować wykopywanie zagłębień, układanie warstw gleby i roślin, instalację systemów drenażowych oraz montaż systemów odprowadzania wody.
6. Zaopiekuj się ogrodem. Ogrody deszczowe wymagają regularnego przycinania roślin, usuwania zanieczyszczeń oraz kontrolowania stanu gleby. Ponadto, warto regularnie sprawdzać systemy odprowadzania wody oraz drenażowe, aby upewnić się, że działają prawidłowo. W zależności od typu ogrodu deszczowego, konieczne może być również uzupełnianie warstwy gleby oraz dodawanie ściółki, aby utrzymać odpowiednią strukturę gleby i zdrowie roślin.

Pamiętaj, że zakładanie ogrodu deszczowego to proces, który może wymagać dostosowania się do nieoczekiwanych przeszkód oraz zmieniających się warunków. W miarę jak ogród rośnie i ewoluuje, będziesz musiał być elastyczny i dostosować się do jego potrzeb, aby utrzymać jego funkcjonalność oraz estetykę.

Gdzie i kiedy warto założyć ogród deszczowy – kluczowe punkty

Ogrody deszczowe są przyjazne dla środowiska i wartościowe w zarządzaniu wodami opadowymi. Oto kilka sytuacji, w których warto rozważyć założenie ogrodu deszczowego:

1. Zmniejszenie ryzyka powodzi. W obszarach narażonych na częste powodzie, ogrody deszczowe mogą pomóc w zredukowaniu nadmiaru wody opadowej, ograniczając ryzyko zalania terenu.
2. Zapewnienie drenażu. W miejscach o słabym drenażu naturalnym, ogród deszczowy może pomóc w skierowaniu nadmiaru wody opadowej z terenów zagospodarowanych, takich jak dachy, podjazdy czy chodniki, do gleby, zamiast kierować ją do kanalizacji.
3. Poprawa jakości wody. Ogrody deszczowe pomagają w oczyszczaniu wód opadowych z zanieczyszczeń, takich jak oleje, metale ciężkie czy nawozy. Warto rozważyć ich zastosowanie w miejscach, gdzie wody opadowe mogą zasilać zbiorniki wodne, strumienie czy rzeki.
4. Promowanie bioróżnorodności. Ogród na glinie jest atrakcyjny dla lokalnej fauny, takiej jak ptaki, owady czy małe ssaki. Warto je założyć w miejscach, gdzie zachowanie bioróżnorodności jest priorytetem.
5. Wsparcie edukacji ekologicznej. Ogrody deszczowe mogą stać się elementem edukacyjnym, pokazując praktyczne zastosowania zarządzania wodami opadowymi. Warto je założyć w pobliżu szkół, przedszkoli czy innych miejsc edukacji.
6. Estetyka i rekreacja. Ogrody deszczowe mogą wprowadzać więcej zieleni do miejskiego krajobrazu oraz służyć jako przestrzenie rekreacyjne. Warto je założyć w miejscach, które są intensywnie wykorzystywane przez mieszkańców, takie jak parki, place czy skwery.
7. Ograniczenie zapotrzebowania na wodę. Ogrody deszczowe można wykorzystać do nawadniania roślin, zwłaszcza w miejscach o ograniczonym dostępie do wody. Rozważ ich zastosowanie, jeśli chciałbyś zmniejszyć zużycie wody z sieci wodociągowej.

Dlaczego warto założyć ogród deszczowy – kluczowe korzyści

Ogrody deszczowe są przyjazne dla środowiska i mają wiele korzyści, zarówno dla właścicieli, jak i dla otoczenia. Oto najważniejsze z nich:

1. Zarządzanie wodami opadowymi. Ogród deszczowy zbiera, przechowuje i filtrowuje wodę opadową, redukując jej odpływ do kanalizacji czy zbiorników wodnych. Pomaga to zmniejszyć ryzyko powodzi oraz zanieczyszczenie wód powierzchniowych.
2. Oczyszczanie wody. Ogrody deszczowe usuwają zanieczyszczenia z wody opadowej, takie jak oleje, metale ciężkie czy nawozy, co przyczynia się do poprawy jakości wody i ochrony środowiska wodnego.
3. Poprawa bioróżnorodności. Ogrody deszczowe tworzą atrakcyjne środowisko dla lokalnej fauny, takiej jak ptaki, owady czy małe ssaki. Dzięki temu przyczyniają się do zwiększenia bioróżnorodności i ochrony gatunków.
4. Estetyka i wartość rekreacyjna. Dobrze zaprojektowane mokre ogrody mogą być piękną i funkcjonalną przestrzenią pełną roślin oraz elementów wodnych. Mogą służyć jako miejsce relaksu, rekreacji czy obserwacji przyrody.
5. Oszczędność wody. Ogrody deszczowe pozwalają wykorzystać wodę deszczową do nawadniania roślin, co może prowadzić do ograniczenia zużycia wody z sieci wodociągowej oraz oszczędności finansowych.
6. Łagodzenie efektu miejskiej wyspy ciepłe. Zielenie w ogrodach deszczowych wpływają na obniżenie temperatury powietrza w pobliżu, co może redukować efekt miejskiej wyspy ciepła, szczególnie w miastach.
7. Wsparcie edukacji ekologicznej. Ogrody deszczowe mogą być wykorzystane do edukacji ekologicznej, pokazując praktyczne zastosowania zarządzania wodami opadowymi oraz zasady ochrony środowiska.
8. Zwiększenie wartości nieruchomości. Dobrze zaprojektowany ogród deszczowy może zwiększać atrakcyjność i wartość nieruchomości, ponieważ stanowi dodatkowy element ekologiczny i estetyczny. Ogrody ładne zawsze przyciągają większą uwagę potencjalnych klientów czy kupców.
9. Wsparcie zdrowia psychicznego i fizycznego. Zielone przestrzenie, takie jak ogrody deszczowe, mają korzystny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne osób korzystających z nich. Mogą pomóc w redukcji stresu, poprawie koncentracji, a także motywować do ruchu na świeżym powietrzu.

Wszystkie te korzyści przemawiają za tym, że warto założyć ogród deszczowy w swoim otoczeniu – zarówno na działce prywatnej, jak i w przestrzeniach publicznych.

Warto pamiętać

Ogrody deszczowe to nie tylko sposób na piękne i ekologiczne zagospodarowanie przestrzeni, ale też na przeciwdziałanie negatywnym skutkom związanych z intensyfikacją opadów deszczowych oraz zanieczyszczeniem wód. Dzięki swojej funkcjonalności oraz zaletom dla środowiska, ogrody deszczowe zdobywają coraz większą popularność zarówno w obszarach miejskich, jak i na terenach przydomowych. Jeśli zastanawiasz się nad stworzeniem swojego ogrodu deszczowego, warto wziąć pod uwagę wyżej wymienione wskazówki oraz korzyści, jakie płyną z takiego rozwiązania.