Ziemniak pochodzi z rodziny psiankowatych. To jedna z najpopularniejszych roślin uprawowych na świecie. Jest tania w uprawie i daje duży plon. Bulwy bogate są w skrobię i stanowią jedno z głównych źródeł pokarmów dla ludności na świecie. Do Europy ziemniaki zostały sprowadzone z Ameryki Południowej (w szesnastym wieku). Na początku były rośliną ozdobną, dopiero później przekonano się do nich i zaczęto je uprawiać na dużą skalę. Ziemniak ma postać niewielkiego krzaczka. Z podziemnych bulw wyrastają wzniesione pędy, z kątów liściowych wyrastają kwiaty, które mogą być białe, różowe lub błękitne. Po kwitnieniu na roślinie pojawiają się kuliste owoce, które są niejadalne, a w większych ilościach nawet trujące.

Wymagania uprawowe ziemniaków

Do wzrostu ziemniaki wymagają odpowiedniej temperatury w przedziale 15 do 25°C. Powyżej oraz poniżej tych temperatur wzrost rośliny jest słabszy, a zawiązywane bulwy są mniejsze. Ziemniaki nie są wymagające wobec podłoża, dobrze rosną zarówno na glebach lekkich, jak i gliniastych. Ziemia musi być jednak stale, umiarkowanie wilgotna. Ziemniaki wymagają ochrony przed szkodnikami oraz przed chorobami. Najważniejszą chorobą jest zaraza ziemniaka, a szkodnikiem – stonka ziemniaczana i nicienie. Uprawy ziemniaków nawozi się nawozami organicznymi lub mineralnymi, a bulwy można wysadzać do gleby wzbogaconej obornikiem.

Odmiany ziemniaka i ich podział

Odmiany ziemniaka dzieli się ze względu na czas pozyskiwania bulw, wyróżnia się:

• odmiany bardzo wczesne,
• odmiany wczesne,
• odmiany średnio wczesne,
• odmiany średnio późne,
• odmiany późne.

Poszczególne odmiany różnią się między sobą plennością, wielkością bulw, odpornością na choroby oraz szkodniki. Rośliny mogą mieć inny pokrój, a nawet kolor ulistnienia. Bulwy często mają też inne przeznaczenie gastronomiczne. Są odmiany, które idealnie nadają się do gotowania, inne do pieczenia. Niektóre bulwy stworzone są do robienia sałatek, a inne do frytek.

Odmiany wczesne ziemniaków

Wczesne odmiany ziemniaków są gotowe do zbiorów już w połowie czerwca. Należy je szybko przetwarzać, gdyż nie nadają się do długotrwałego przechowywania. Skórka jest zazwyczaj jasna i cienka, szybko marszczy się, a bulwy przestają być jędrne i aromatyczne. Poniżej popularne wczesne i średniowczesne odmiany ziemniaka.

1. ‘Denar’ – jedna z najwcześniejszych odmian, jest bardzo popularna. Stosowana przede wszystkim do sałatek. Jest plenna i odporna na nicienie i wirusy. Bulwy są okrągłe o regularnym kształcie.
2. ‘Lord’ – odmiana również polecana do sałatek. Podobnie jak ‘Denar’ to odmiana plenna. Jest podatna na zarazę ziemniaka.
3. ‘Berber’ – ciekawostką jest kolor kwiatów tej odmiany ziemniaków – są w kolorze fioletu.
4. ‘Irys’ – podatny na chorobę grzybową, jaką jest czarna nóżka ziemniaka. Tworzy okrągłe, duże bulwy.
5. ‘Krasa’ – odmiana ogólnoużytkowa, bulwy duże, dość plenna.
6. ‘Miłek’ – Bulwy są lekko mączyste.
7. ‘Bellarosa’ – ciekawa odmiana ze względu na kolor skórki bulw (czerwona skórka).
8. ‘Valetta’ – bulwy o jasnej i gładkiej skórce. Duża odporność na choroby.
9. ‘Prada’ – to stosunkowo nowa odmiana, jest odporna na choroby wirusowe i grzybowe, jest odporna na suszę.

Odmiany średnio późne i późne ziemniaków

Odmiany te charakteryzują się dłuższym okresem wegetacji, mają wyższy potencjał plonowania, a uzyskane bulwy są zazwyczaj większe. Skóra jest twarda, dzięki temu ziemniaki można przechowywać i spożywać jesienią oraz zimą. Poniżej wartościowe późniejsze odmiany ziemniaków.

1. ‘Jelly’ – bulwy są bardzo duże, mają płytkie oczka, miąższ jest koloru żółtego. Odmiana jest bardzo plenna i odporna na choroby.
2. ‘Mondeo’ – odmiana średnio późna, miąższ jest kremowy, lekko mączysty. Jest odmianą polecaną do uprawy w kraju.
3. ‘Zagłoba’ – bardzo duże bulwy o kolorze żółtym.
4. ‘Bryza’ – jedna z najpopularniejszych odmian, znakomicie nadaje się do placków ziemniaczanych oraz do klusek.
5. ‘Soplica’ – odmiana odporna, z racji tego jest zalecana do upraw ekologicznych. Dość plenna, wydaje duże i okrągłe bulwy o kremowym miąższu.

Autor:
Aleksandra – Ogrodnik z wykształcenia i z zamiłowania,
miłośniczka kwiatów i owadów,
w wolnym czasie zajmuje się swoim naturalistycznym ogrodem i pszczołami.

Źródła:

• G. Hołubowicz-Kliza, Uprawa ziemniaka, Wyd. IUNG, Puławy 2009
• K. Roguski, Atlas odmian ziemniaków, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1968